5651 sayılı Kanun Uyarınca Roblox’un Erişime Engellenmesi Hakkında Bilgilendirme

Bu makalede Hande Çağla Yılmaz ve Elvin Koşar ortak yazar olarak yer almıştır.

Daha çok çocuklar tarafından oynanan ve metaverse deneyimi sunan Roblox isimli oyun, 07.08.2024 tarihinde Adana 6. Sulh Ceza Hâkimliği’nin 2024/5282 D. İş sayılı kararı ile 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’un (“5651 sayılı Kanun”) 8/A maddesinin 1. fıkrası uyarınca erişime engellenmiştir. Kararda, Adana 6. Sulh Ceza Hakimliği’ne ulaşan erişimin engellenmesi talebinde “Roblox’un çocukların istismarına neden olacak içerikler barındırmasının” sebep olarak gösterildiği ifade edilmişse de söz konusu talebin Cumhurbaşkanlığı mı yoksa ilgili bakanlık tarafından mı sulh ceza hakimliğine iletildiği hakkında herhangi bir bilgi kararda yer almamaktadır. Bunun yanı sıra, her ne kadar kararda 5651 sayılı Kanun’un 8/A maddesinin 1. fıkrası uyarınca erişimin engellenmesi kararı verildiği belirtilmişse de 8/A maddesinin 1. fıkrasında yer alan hangi sebebe/sebeplere dayanılarak söz konusu müdahalenin uygulandığı belirtilmemiştir. Bu doğrultuda, 5651 sayılı Kanun’un 8/A maddesine ilişkin bilgilendirmemizi aşağıdan inceleyebilirsiniz.

“Gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi” başlıklı 5651 sayılı Kanun’un 8/A maddesi uyarınca içeriğin çıkarılması ve/veya erişim engellenmesi için gösterilebilecek sebepler ilgili maddenin 1. fıkrasında sayılmıştır. İşbu sebepler aşağıdaki gibidir:

a)    Sulh ceza hakimi tarafından aşağıdaki sebepler doğrultusunda erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin çıkarılması müdahalesi uygulanabilir:

-       Yaşam hakkı,

-       Kişilerin can ve mal güvenliğinin korunması,

-       Millî güvenlik ve kamu düzeninin korunması,

-       Suç işlenmesinin önlenmesi,

-       Genel sağlığın korunması.

b) Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhurbaşkanlığı talebi üzerine Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (“BTK”) Başkanı tarafından aşağıdaki sebepler doğrultusunda erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin çıkarılması müdahalesi uygulanabilir:

-       Yaşam hakkı,

-       Kişilerin can ve mal güvenliğinin korunması,

-       Millî güvenlik ve kamu düzeninin korunması,

-       Suç işlenmesinin önlenmesi,

-       Genel sağlığın korunması.

c) İlgili Bakanlıkların talebi üzerine BTK Başkanı tarafından aşağıdaki sebepler doğrultusunda erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin çıkarılması müdahalesi uygulanabilir:

-       Millî güvenlik ve kamu düzeninin korunması,

-       Suç işlenmesinin önlenmesi,

-       Genel sağlığın korunması.

5651 sayılı Kanun’un 2. fıkrası uyarınca, Cumhurbaşkanlığı veya ilgili bakanlıkların talebi üzerine BTK Başkanı tarafından verilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının 24 saat içerisinde sulh ceza hakimi onayına sunulması gerekmektedir. Sulh ceza hakiminin ise 48 saat içerisinde bu hususta karar vermesi gerekmektedir. Aksi takdirde, BTK Başkanı tarafından verilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı kendiliğinden kalkmaktadır. Söz konusu Roblox kararında, her ne kadar sulh ceza hakimi tarafından BTK Başkanı tarafından verilen erişimin engellenmesi kararına paralel olarak erişimin engellenmesine karar verilmişse de ilgili talebin Cumhurbaşkanlığı mı yoksa ilgili bakanlıklar aracılığıyla mı sulh ceza hakimliğine iletildiği hakkında herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.

Ayrıca, söz konusu kararda 5651 sayılı Kanun’un 8/A maddesinin 1. fıkrası uyarınca erişimin engellenmesi müdahalesine karar verildiği belirtilmişse de ilgili madde metninde yer alan hangi sebebe/sebeplere dayanılarak karar verildiği belirtilmemektedir. Bu doğrultuda, “Roblox’un çocukların istismarına neden olacak içerikler barındırması” şeklindeki ifadenin 8/A maddesinin 1. fıkrasında sayılan hangi sebebin/sebeplerin yelpazesine dahil edildiği de anlaşılamamaktadır. Oysaki 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 34. maddesi uyarınca hakimlerin her türlü kararlarının gerekçeli olması gerekmektedir. Aksi yöndeki her karar, hukuki belirlilik ilkesinden yoksun olarak değerlendirilecektir. Buna ek olarak, 02.08.2024 tarihli Instagram kararına benzer olarak, Roblox kararında da erişimin engellenmesi uygulamasına süresiz olarak karar verildiği görülmektedir.

İçeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi uygulamaları yapısı itibarıyla temel hak ve özgürlüklere müdahale niteliği taşımaktadır. Süresiz bir müdahalenin ölçülülük ilkesine, gerekçesiz bir kararın hukuki belirlilik ilkesine aykırı olması bir yana doktrinde kendine yer edinmiş olan “çocuğun oyun hakkı” ilkesi ile çatışması da söz konusu olabilecektir.

Instagram kararına ilişkin bilgi notumuzu buradan inceleyebilirsiniz.