MASAK’ın Yeni Tebliğ Taslağı: Finansal İşlemlerde Kademeli Beyan Dönemi

Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) 1 Ağustos’ta yeni bir genel tebliğ taslağı (Taslak) yayımladı. Düzenlemenin EFT, havale ve nakit işlemlerde şeffaflığı artırmayı ve kayıt dışılığı önlemeyi amaçlıyor. Taslak, gündelik para transferlerinden yüksek meblağlı ticari işlemlere kadar geniş bir etki alanına sahip. Bu çerçevede suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanın önlenmesi ile kayıt dışı ekonomiyle mücadele edilmesi amaçlanıyor.

Taslak risk bazlı bir sistem öngörüyor. Buna göre ek tip uygulama yerine işlemin tutarına göre değişen bir beyan yükümlülüğü getiriliyor. İşlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı esas alınarak sistem özetle şu şekilde yapılandırılmış:

- 0 - 200.000 TL arasındaki nakit işlemlerde: Herhangi bir beyan zorunluluğu bulunmuyor.

- 200.001 - 2.000.000 TL arasındaki nakit işlemlerde: Müşterinin işlemin mahiyetini belirtmesi gerekiyor.

Bu aşamada finansal kuruluşların; müşteriye en sık kullanılan işlem türlerini seçenek olarak sunması bekleniyor. İşlemin mahiyeti için belirlenen başlıklarda ise birinin müşteri tarafından seçilmesi zorunlu hale gelecek. Eğer bu tanımların dışında bir açıklama yapılacaksa, müşteri tarafından en az 20 karakterlik bir açıklama girilmesi gerekiyor.

- 2.000.001 - 20.000.000 TL arasındaki nakit işlemlerde: Müşterinin bu tutar aralığındaki işlemlerinde finansal kuruluşlar, işlemin mahiyetinin beyanı için tebliğ ekinde yer alan ‘’Nakit İşlem Beyan Formu’nun’’ doldurulmasını sağlamakla yükümlüdür. Nakit İşlem Beyan Formu’nda işlemin mahiyetine ilişkin somut bilgi içermeyen genel mahiyette ‘’diğer’’ veya ‘’bireysel ödeme’’ gibi başka seçeneklerin olması ve bunların müşteri tarafından seçilmesi durumunda işlemin mahiyetine ilişkin en az 20 karakterlik uzunluğunda açıklama temini gerekiyor.

- 20.000.000 TL’nin üzerindeki nakit işlemlerde: Müşteri, Nakit İşlem Beyan Formu’nun doldurulmasının yanı sıra beyanlara ek olarak işlemi destekleyen belgelerin (örneğin fatura, sözleşme) ibraz edilmesi gerekiyor.

Yeni Düzenlemeden Kimler Etkilenecek?

Finansal kuruluşlar, bu kademeli beyan sistemini kendi altyapılarına entegre etmekle yükümlü olacak. Müşteriler açısından ise; örneğin 200 bin TL altı bir EFT işlemi yapılıyorsa herhangi bir değişiklik söz konusu değil.

İstisnalar ise aşağıdaki gibi:

- Müşterinin aynı finansal kuruluş içerisinde hesapları arasında gerçekleştirilen işlemler.

- Müşterinin kamu kurum ve kuruluşu olduğu işlemler.

- Bankaların kendi aralarında gerçekleştirdikleri ve müşterinin banka olduğu işlemler.

- ATM’lerden yapılan ve işlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı 15.000 TL’yi aşmayan elektronik transfer ve havale işlemleri (Tedbirler Yönetmeliği’nin 5/1-c maddesinde belirtilen tutar kapsamında).

- ATM’lerden yapılan ve işlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı 200.000 TL’yi aşmayan nakit işlemler.

Bu sistemin arkasında yatan temel motivasyonlar iki başlıkta özetlenebilir:

1. Türkiye’nin uluslararası yükümlülüklerine uyumunun artırılması. Özellikle FATF (Financial Action Task Force) standartları hedeflenmektedir.

2. Yurt içindeki kayıt dışı para akışının azaltılması ve mali sistemin daha izlenebilir hale getirilmesi amaçlanmaktadır.

Son olarak bu düzenlemenin henüz taslak niteliğinde olduğunu belirtmek gerekir. MASAK, kamu kurumları ve özel sektör temsilcilerinden gelen görüş ve önerileri 18/08/2025 tarihine kadar toplamaya devam edecek. Ayrıca, Taslak’ta ilgili tebliğin 01/01/2026 tarihinde yürürlüğe gireceği belirtiliyor.

    Taslak’a buradan ulaşabilirsiniz.