Türk Reklam Uygulamaları için Örnek Teşkil Etmesi için Birleşik Krallık Çevre Beyanı Uyum Rehberi

Küresel ısınmanın artmasıyla insanlığın geleceğiyle ilgili endişeler de artmış durumda. Bu durum, aynı zamanda tüketicilerin çevre hakkında daha duyarlı olmasına ve çevre dostu ürünlere yönelmesine sebep olmakta. Bununla paralel olarak, piyasada tüketiciler nezdindeki bu duyarlılığın ekonomik menfaatler doğrultusunda kullanılmasını amaçlayan “yeşil aklama” (greenwashing) uygulamaları da giderek artmakta. Kanun koyucular da bunu önlemek için çeşitli politikalar geliştirmekte ve yeni birtakım düzenlemeler çıkarmakta. Örneğin, ülkemizde Reklam Kurulu bu konuda 2022 yılı sonunda çevreye ilişkin beyanlar içeren reklamlara ilişkin bir kılavuz yayımladı[1]. Ayrıca Reklam Kurulu, son dönemde yeşil aklama konulu birçok kararını kamuoyuyla paylaşıp bu konudaki incelemelerini de sıklaştırdı. Diğer yandan, Orta Vadeli Program (2025-2027)[2] içerisinde yer alan “yeşil dönüşümün hızlandırılması” hedefi kapsamında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından Türkiye Yeşil Taksonomi Yönetmeliği Taslağı[3] da hazırlanmış ve bu yönetmelik taslağının hazırlanış amaçlarından birinin piyasada yeşil aklama uygulamalarının önlenmesi olduğu belirtilmiştir.

Birleşik Krallık Rekabet ve Piyasalar Kurumu (The United Kingdom Competition and Markets Authority) ise 18 Eylül 2024 tarihinde giyim, ayakkabı, moda aksesuarları ve bunlara ilişkin diğer hizmetler (örneğin, paketleme, teslimat ve iadeler) hakkında çevreye duyarlı iddialarda bulunan perakende işletmelerinin, tüketicinin korunması hukukuna nasıl uygun hareket edebileceğine dair yol gösterici nitelikte bir rehber olan Çevre Beyanı Uyum Rehberi’ni (“Rehber”)[4] yayımladı. Rehber’de, giyim ve perakende sektöründeki şirketlerin çevre beyanı içeren reklamlarına ilişkin çeşitli örnekler verilmekte ve yol gösterici birtakım çözüm önerileri sunulmakta. Reklam Kurulu yetkililerinin de bu tür rehberleri yakından takip ettiği bilinmekle beraber, bu Rehber’de yer alan örneklerin Reklam Kurulu kararlarındaki değerlendirmelerle paralel olduğu görülüyor. Ayrıca, Reklam Kurulu'nun çevre beyanları hakkındaki kararlarını ve bu kararlarında yer alan önemli değerlendirmelerine değindiğimiz “Reklam Dünyasında Yeşil Aklama (Greenwashing) Uygulamaları, Reklam Kurulu Kararları Ne Söylüyor?” başlıklı bilgi notumuza bu linkten ulaşabilirsiniz.

Bu bilgi notunda ise Rehber’de yer verilen örneklerdeki hataları ve sunulan çözüm önerilerinin bir listesini bulabilirsiniz.

A. Rehber’de Yer Alan Örnekler

B. Sonuç

Dünya genelinde çevresel farkındalık giderek artarken tüketicilerin çevre dostu tercihlerine hitap eden giyim ve perakende sektörü de bu değişime ayak uyduruyor. Rehber’de yer alan ve yukarıda değindiğimiz örnekler, sadece Birleşik Krallık uygulaması için değil, Türkiye’de de "yeşil aklama" uygulamalarına son verilmesi ve bu sayede idari yaptırımlarla karşılaşma riskinin azaltılması konusunda sektör paydaşlarının ne gibi adımlar atabileceğine ilişkin yol göstermektedir. Özellikle giyim ve perakende sektöründe yer alan paydaşlar, kampanya ve tanıtım faaliyetleri kapsamında çevreye ilişkin beyan niteliğindeki ifadelerinde daha şeffaf ve net bir yol izlemeli. Zira bu yeni rehber ve düzenlemeler, bu alandaki denetimleri sıklaştırmakla beraber sürdürülebilirliğin gerçekten "moda" olduğu bir geleceğin kapılarını da aralamakta!

[1] İlgili Kılavuz’a buradan ulaşabilirsiniz.

[2] Program’a buradan ulaşabilirsiniz.

[3] İlgili yönetmelik taslağına buradan ulaşabilirsiniz.

[4] İlgili Rehber’e buradan ulaşabilirsiniz.