Anayasa Mahkemesinden Önemli Karar: 5651 sayılı Kanun’un Bazı Hükümleri İptal Edildi

Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) 10 Ocak 2024’te Resmi Gazete’de yayımlanan 2020/76 E., 2023/172 K. sayılı kararı ile 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’un (5651 sayılı Kanun) bazı hükümleri Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edildi.

İptaline karar verilen hükümler, uygulamadaki birçok duruma dair düzenlemeler veya yaptırımlar içeriyordu. Bu sebeple ilgili AYM kararı oldukça önemli.

5651 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 4. ve 11. fıkralarındaki ilgili ibarelerin iptali:

5651 sayılı Kanun’un 8’inci maddesi, belirli katalog suçlara ilişkin içeriğin kaldırılması ve erişimin engellenmesine ilişkin düzenlemeler içeriyor. Bu kapsamda intihara yönlendirme, fuhuş, kumar ve çocukların cinsel istismarı gibi birçok önemli suç içeriğine dair erişim engellemeler bu maddeye dayanılarak gerçekleştiriliyor. 2020 yılında 5651 sayılı Kanun’da gerçekleştirilen değişiklikler kapsamında, bu maddede yapılan değişiklikler şu şekildeydi:

• Katalog suçlara ilişkin yayınlara dair; Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na (BTK) içeriğin çıkarılması için re’sen karar verme yetkisi tanınmıştı.
• BTK’nın verdiği karara uymayanlara uygulanabilecek yaptırımların muhatapları bakımından; yer sağlayıcıların yanında içerik sağlayıcılar ve erişim sağlayıcılar da eklenmişti.

AYM tarafından yapılan değerlendirmede, ceza kanunlarında suç olarak düzenlenen eylemlerin işlendiğine yönelik kesinleşmiş mahkeme kararı olmaksızın idari bir makamın yapacağı suç tespiti sonucunda içeriğin çıkarılmasına karar verilmesinin masumiyet karinesini ihlal ettiği ifade edilmiştir. Bu doğrultuda BTK’ya tanınan içeriğin çıkarılması yetkisi ve yer sağlayıcılar yanında içerik ve erişim sağlayıcılara da idari para cezası verilmesi yetkisine dair düzenlemeler Anayasa’ya aykırı bulundu.

5651 sayılı Kanun’un 9. maddesinin iptali:

İlgili 9’uncu madde, kişilik haklarının ihlali nedeniyle içeriklerin çıkarılması ve erişimin engellenmesine ilişkin düzenlemeler içeriyor. Bu kapsamda, doğrudan herhangi bir suç oluşturmasa da kişilik hakkı ihlali halinde içeriğin yayından çıkarılması ve erişimin engellenmesine imkânsağlayan bu düzenleme, günlük hayatta da sıkça başvurulan bir düzenleme.

Bu doğrultuda AYM, kişilik haklarına yapılan saldırılara karşı internet içeriğinin sınırlanmasına yönelik kademeli bir müdahale yöntemi sunulmadığı, ilgili düzenlemelerde ifade ve basın özgürlüğüne ağır müdahaleye sebebiyet verebilecek yetkilerin de olduğu değerlendirmesiyle; BTK tarafından erişimin engellenmesi dışında içeriğin yayından çıkarılması kararı verilmesini Anayasaya aykırı buldu. AYM, ilgili içeriklerin bir internet haberciliği içeriği olabileceğine de vurgu yaptı.

Bu kapsamda AYM yukarıdaki değerlendirmesi neticesinde 5651 sayılı Kanun’un 9’uncu maddelerinin bazı fıkralarındaki bazı düzenlemelerle birlikte; bazı fıkralarının tamamını Anayasa’ya aykırı buldu. Bu sebeple, ilgili fıkralar için verdiği iptal kararının maddenin diğer fıkralarının da uygulanmasına engel oluşturabileceği ve hukuksal bir boşluk yaratabileceği sebebiyle 9’uncu maddenin tamamının iptaline karar verildi. İlgili karar 10 Ekim 2024’te yürürlüğe girecek.

AYM kararının tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.