Dijital Cüzdan ve BKM API Geçitine Uyum Süreleri Uzatıldı. Hesap Hizmeti Sağlayıcısı Tanımı Daraltıldı.

28.03.2025 tarihli Resmi Gazate’de, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik’te (“Yönetmelik“) ve Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemleri ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcılarının Ödeme Hizmetleri Alanındaki Veri Paylaşım Servislerine İlişkin Tebliğ’de (“Tebliğ“) düzenlemeler (“Düzenleme”) gerçekleştirilmiştir.

Düzenleme ile;

1. 2020 yılından Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (“TCMB”) merceği altında olan, sektörde yayıgın kullanımı kredi ve banka kartı ödeme araçlarının saklanması olarak karşımıza çıkan ve 2023 yılında Yönetmelik’te faaliyet iznine tabi bir ödeme hizmeti olarak tanımlanan dijital cüzdan (Pass-through Wallet) hizmetine uyum süresi ikinci kez uzatılarak 31.12.2025 olarak belirlenmiş,

2. Hesap Hizmeti Sağlayıcısı (“HHS”) tanımında değişikliğe gidilerek, nezdinde bulunan ödeme hesapları için müşterilerine doğrudan çevrimiçi erişim imkânı sağlamayan kuruluşlar tanımdan ve BKM API Geçitine entegrasyon yükümlüsü kapsamından çıkarıldı. HHS tanımına, çevrimiçi erişim sağlama ve nezdinde ödeme hesabı bulundurma kriterlerine ek kriterler getirildi.

3. Hesap Hizmeti Sağlayıcılarının BKM API Geçitine entegrasyon süreleri FAST katılımcısı olması ve olmaması bakımından yeniden kademelendirildi ve;

- FAST katılımcısı HHSlerin BKM API Geçitine uyum süresi ikinci kez uzatılarak 31.12.2025 olarak belirlendi,

- FAST katılımcısı olmayan ve nezdinde bulunan ödeme hesapları için müşterilerine doğrudan çevrim içi erişim imkanı sağlayan kuruluşlardan 2024 takvim yılı ödeme hacmi bakımından ilk on arasında yer alanlar için uyum süresi 31.12.2025 olarak belirlendi.

TCMB Merceğindeki Dijital Cüzdan Gelişmeleri

2020 – Sektörde yayıgın kullanımı kredi ve banka kartı ödeme araçlarının saklanması olarak karşımıza çıkan dijital cüzdan (Pass Through Wallet) 2020 yılından bu yana Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (“TCMB”) merceği altında.

2021 – TCMB, 2021 yılında yürürlüğe giren taslak çalışmasında bugün yürürlükte olan Dijital Cüzdan tanımını ve hükmünü alışıla gelmedik (madde numara sırasından bağımsız) bir şekilde düzenlemişse de 2021’de yürürlüğe giren Yönetmelik metninde yer vermemiştir.

2022.09&2023.03 – Buna karşın 2022 Eylül ve 2023 Mart ayında yayımladığı rehberlerde pass-through walletları ödeme aracı olarak tanımlamış ve uygulama örnekleri üzerinden ödeme emri başlatma hizmeti kapsamında değerlendirmiştir.

2023.10 – Ekim 2023’te Yönetmelik’te gerçekleştirilen değişiklik ile fonun dijital cüzdan / kart saklama hizmeti sağlayıcısına temas etmediği model (“pass-through wallet”) de faaliyet iznine tabi bir ödeme hizmeti olarak kabul edildi.

2024.10 – Dijital Cüzdan Hizmeti veren şirketlerin faaliyet izni alması için son tarih olarak belirlenmiştir.

2025.04 – Dijital Cüzdan Hizmeti veren şirketlerin faaliyet izni alması için son tarih 6 ay uzatılmış ve yeni son tarih 07.04.2025 olarak belirlenmiştir.

2025.12 – Dijital Cüzdan Hizmeti veren şirketlerin faaliyet izni alması için son tarih ikinci kezuzatılmış ve yeni son tarih 31.12.2025 olarak belirlenmiştir.

TCMB’nin, Yönetmelik’teki düzenlemelerde süre uzatımlarını genel olarak 6 ay ile sınırladığı ve uygulamada da 6 ay sürelerle uzatma gerçekleştirdiği bilinmektedir. TCMB’nin bu defa süreyi yaklaşık 9 ay (Dijital Cüzdanlar için 8 ay 24 gün, BKM API Geçit için 9 ay) uzatarak* geçmiş uygulamalarından farklı bir tutum sergilediğini de not etmek gerekir.

* Uzatma, yönetmelik değişikliğindeki tarihlerin değiştirilmesi olarak kabul edilmiştir.

Değişiklik Sonrası Kimler Hesap Hizmeti Sağlayıcısı Kimler Değil?

Bilindiği üzere Tebliğ’de, nezdinde ödeme hesabı bulunan ödeme hizmeti sağlayıcısı (ödeme kuruluşları, elektronik para kuruluşları, banka ve PTT A.Ş.) (“ÖHS“) Hesap Hizmeti Sağlayıcısı nam-ı değer HHS olarak tanımlanmaktaydı.

Yönetmelik madde 59/5’te BKM API Geçitine bağlanma yükümlüleri; nezdinde bulunan ödeme hesabı bulunduran ve bu hesaplar için müşterilerine doğrudan çevrim içi erişim imkânı sağlayanlar olarak anlaşılsa da aynı maddenin 9 uncu fıkrasında yükümlülüklerin Fonların Anlık ve Sürekli Transferi Sistemine (“FAST“) katılımcı olan ödeme hizmeti sağlayıcıları ve bu FAST’e katılımcı olmayan kuruluşlardan her yıl ayrıca hesaplanmak üzere ödeme hacmi bakımından ilk on arasında yer alanlar olarak açıkça belirtilmiştir.

Düzenlemeler ile nezdinde ödeme hesabı bulunmasına karşın bunlar için müşterilerine doğrudan çevrimiçi erişim imkânı sağlamayan ÖHSler ile FAST katılımcı olmayan ve ödeme hacmi bakımından ilk on arasında yer almayanlar HHS tanımından çıkarılmıştır.

Düzenlemeler sonrası Tebliğ’deki tanıma göre bir ÖHS’nin HHS kabul edilebilmesi için;

1. Nezdinde ödeme hesabı* bulundurması,

2. Nezdinde bulundurduğu ödeme hesapları için müşterilerine doğrudan çevrimiçi erişim imkanı tanıması,

3. FAST’e katılımcı olması veya FAST’e katılımcı olmasa da her yıl ayrıca hesaplanmak üzere ödeme hacmi bakımından ilk on arasında yer alması gerekmektedir.

* Ödeme Hesabı: Ödeme hizmeti sağlayıcıları nezdinde bulunan vadesiz hesaplar, işlem hesapları, kredi kartı hesapları, elektronik para hesapları ile müşteri adına açılan ve başka bir hesaba bağlı olmaksızın diğer kişilere fon aktarımı yapılabilen, geçici hareketlerin izlendiği hesaplar dışındaki hesaplar

BKM API GEÇİT Uyum Süreleri

Düzenlemeler ile BKM API Geçitine uyumluluklarını;

- FAST katılımcısı olan HHSler için 31.12.2025’e kadar,

- FAST katılımcısı olmayan ve nezdinde bulunan ödeme hesapları için müşterilerine doğrudan çevrim içi erişim imkanı sağlayan kuruluşlardan 2024 takvim yılı ödeme hacmi bakımından ilk on arasında yer alanlar için 31.12.2025’e kadar,

- Bugün itibariyle FAST katılımcısı olmasa da her yıl ayrıca hesaplanmak üzere ödeme hacmi bakımından ilk on arasına girecek olanlar içinde bulunulan yılın sonuna kadar,

- Ödeme hacmi bakımından bir önceki yıl ilk on kuruluş arasında yer alıp nezdinde bulunan bugün itibariyle ödeme hesapları için müşterilerine doğrudan çevrimiçi erişim imkânı sağlamayanlar, içinde bulunulan yıl sonuna kadar çevrimiçi erişim imkânı sağlamaları halinde çevrimiçi erişim sağladıkları tarihten itibaren 6 ay içerisinde yerine getirmekle yükümlü kılınmıştır.

Değerlendirme

Ülkemizde maalesef kamu otoriteleri tarafından sektör oyuncuları için belirlenen son sürelerin uzatılması bir uygulama alışkanlığı haline geldiği, buna bağlı olarak yükümlülerin büyük bir bölümünün iş planını sürelerin uzatılma olasılıkları üzerine kurduğu bilinmektedir. Sağlıklı bir uyumluluk ve gelişim için otoriteler tarafından sürelerin uzatılması uygulmasından vazgeçilmesi gerektiği görüşündeyiz.

2022 Eylül ayından bu tarihe kadar TCMB pass throug wallet’ı bir ödeme aracı olarak kabul etmekte ve mevzuatımızda ödeme aracı ihracı faaliyet iznine tabi bir ödeme hizmeti olarak tanımlanmaktadır.

Nezdinde salt ödeme hesabı bulundurmanın BKM API Geçitine bağlanma yükümlüsü olunmasına ve buna bağlı maliyetlerin katlanılmasına, doğası gereyi dışarda kalması beklenen ÖHSler bakımından makul olmadığı değerlendirmeleri yapılmaktaydı.

TCMB tarafından BKM API Geçitine bağlanma yükümlülerinde ve doğal olarak HHS tanımında bugün için daraltmaya gidilmesi, TCMB’nin ödemeler ekosisteminin işlem hacmi ve faaliyetler bakımından önceliklendirme metodolojisiyle zaman, maliyet ve BKM nezdindeki iş gücünden tasarruf olarak da değerlendirilebileceği, müşteri ihtiyaçlarının kapsam dışında bırakılanlara ilişkin taleplerinin artması ile doğal gelişim veya mevzuat değişikliği ile HHS tanımına katılabileceği görüşündeyiz.