Bağımsız Denetim Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
Contents
- Değişiklik Neler Getiriyor?
- Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Gelen Diğer Başlıca Değişiklikler
Bu makalede Selin Coşkun ve Mustafa Kozan ortak yazar olarak yer almıştır.
26 Aralık 2012 tarihinde yayımlanmış olan Bağımsız Denetim Yönetmeliği (“Yönetmelik")’nde değişiklik yapmak üzere, Bağımsız Denetim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”) 15 Haziran 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmış ve yayımlandığı tarihte yürürlüğe girmiştir. Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile genel olarak, denetçilere uygulanabilecek idari yaptırım mekanizmaları yeniden düzenlemiştir ve anlamı bozmayacak şekilde bazı kavramlar değiştirilmiş, yeni yükümlülükler getirilmiş ve aynı zamanda Yönetmelik’in daha anlaşılır olabilmesi için de bazı düzenlemeler yapılmıştır.
Bilindiği üzere, Yönetmelik; Türk Ticaret Kanunu ve Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu'nun (“Kurum”) yetki ve görevleri doğrultusunda gerçekleştirilecek bağımsız denetim süreçleri, denetim kuruluşları ve denetçiler için usul ve esasları belirlemeyi amaçlamaktadır.
Değişiklik Neler Getiriyor?
Yönetmelik’e getirilen değişikliklerden uygulamada en dikkat çekici olanın denetçilere uygulanabilecek idari yaptırım mekanizmalarının yeniden düzenlenmesi olduğu söylenebilir. Bu yönde; Yönetmelik’te idari yaptırımları düzenleyen 39. maddede değişiklik yapılarak, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu (“Kurul”) tarafından denetçilere halihazırda uygulanabilecek olan uyarı, faaliyet izninin askıya alınması ve faaliyet izninin iptali yaptırımlarına ikaz ve faaliyetin kısıtlanması yaptırımları eklenmiştir. İdari yaptırım türleri yaptırım gücüne göre sıralanmış ve özetle aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır:
Mevzuata aykırılıkları nedeniyle faaliyetlerinde daha dikkatli davranması gerektiği hususunun denetim kuruluşları ve denetçilere bildirilmesidir. | |
Uyarı | Faaliyetlerinde düzeltilmesi gereken mevzuata aykırılıkların bulunduğu hususunun denetim kuruluşları ve denetçilere bildirilmesidir. |
Faaliyetin kısıtlanması | Denetim kuruluşlarının yetkili oldukları alanların, denetim üstlenenlerin üstlenebilecekleri denetimlerin, sorumlu denetçilerin sorumlu denetçilik görevlerinin belirlenen süreyle sınırlandırılmasıdır. |
Faaliyet izninin askıya alınması | Denetim kuruluşlarının ve denetçilerin faaliyet izinlerinin belirlenen süreyle askıya alınmasıdır. |
Faaliyet izninin iptali | Denetim kuruluşlarının ve denetçilerin faaliyet izinlerinin süresiz olarak iptal edilmesidir. |
İkaz ve faaliyetin kısıtlanmasına ilişkin idari yaptırımların Yönetmelik’e eklenmesi ile uyarı yaptırımı da bu çerçevede yeniden düzenlenmiştir. Uyarı yaptırımı içinde düzenlenmiş bazı fiiller ikaz ve faaliyetin kısıtlanması altında yeniden düzenlenmiş, ayrıca yeni yaptırım sebepleri eklenmiştir. Örneğin, daha önce uyarı yaptırımını gerektiren yazılı taahhüdün alınmaması durumu değişiklik ile ikaz yaptırımı içinde düzenlenmiştir. Yine düzenleme öncesi reklam yasağına uyulmamasının sonucu uyarı iken yeni düzenleme ile ilgili yasağa aykırı faaliyete, faaliyetin kısıtlanması yaptırımı uygulanacaktır.
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile yeni ihdas edilen ikaz, uyarı ve faaliyetin kısıtlanmasına ilişkin değişiklikler aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.
İKAZ | ||
Madde | Eski Hali | Yeni Hali |
İkaz MADDE 39/A | Mevcut değil | (1) Aşağıda belirtilen aykırılıklarda bulunulduğunun tespit edilmesi halinde, denetim kuruluşlarına veya denetçilere ikaz yaptırımı uygulanır:
a) Denetimlerde uyarı yaptırımı gerektirmeyecek biçimde TDS’ye (Türkiye Denetim Standarları) aykırı hareket edilmesi.
b) 21 inci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen yazılı taahhüdün alınmamış olması.
c) Bu maddede yer almamakla birlikte diğer ilgili mevzuatta ikaz yaptırımını gerektiren benzer durumların tespit edilmesi. |
UYARI | ||
Madde | Eski Hali | Yeni Hali |
Uyarı MADDE 40 | (1) Denetim kuruluşlarına veya denetçilere;
c) 20 nci maddede belirtilen kalite
| (1) Aşağıda belirtilen aykırılıklarda bulunulduğunun tespit edilmesi halinde, denetim kuruluşlarına veya denetçilere uyarı yaptırımı uygulanır: c) 20 nci maddede belirtilen kalite yönetim sisteminin tasarlanmaması, uygulanmaması veya etkin bir şekilde işletilmemesi.
ç) 25 inci maddede öngörülen sürekli eğitim programlarını tamamlamayanların denetçi olarak faaliyet göstermesi veya denetim ekiplerinde görevlendirilmesi.
d) 29 uncu madde hükümlerine aykırı hareket edilmesi. e) 33 üncü maddede belirtilen mesleki sorumluluk sigortasının yaptırılmaması. f) 35 inci maddede belirtilen saklama hükümlerine aykırı hareket edilmesi veya mezkur maddede belirtilen ibraz yükümlülüklerinin süresinde yerine getirilmemesi. g) 36 ncı maddede belirtilen şekilde şeffaflık raporunun hazırlanmaması, zamanında Kuruma bildirilmemesi veya yayımlanmaması. ğ) 37 nci madde hükümlerine aykırı hareket edilmesi. h) Kuruma yapılacak bildirimlerin zamanında, tam ve doğru olarak yerine getirilmemesi. ı) Kurumca belirlenen ücret tarifesine uyulmaması. i) Denetim raporlarının süresi içerisinde tamamlanarak ilgili yerlere teslim edilmemesi.
|
| ||
FAALİYETIN KISITLANMASI | ||
Madde | Eski Hali | Yeni Hali |
Faaliyetin Kısıtlanması MADDE 40/A | Mevcut değil | (1) Aşağıda belirtilen aykırılıklarda bulunulduğunun tespit edilmesi halinde, denetim kuruluşlarına ve denetçilere fiilin ağırlığı dikkate alınarak, iki yılı geçmemek üzere Kurul kararıyla belirlenen süreyle faaliyetin kısıtlanması yaptırımı uygulanır:
a) Denetim faaliyetinin, fiilin ağırlığına göre faaliyet izninin askıya alınmasını gerektirmeyen şekilde, TDS’ye aykırı olarak yürütülmesi.
b) 23 üncü maddede belirtilen reklam yasağına uyulmaması.
c) 24 üncü madde hükümlerine aykırı hareket edilmesi.
ç) Bu maddede yer almamakla birlikte diğer ilgili mevzuatta faaliyetin kısıtlanması yaptırımını gerektiren benzer durumların tespit edilmesi.
(2) Faaliyetin kısıtlanması yaptırımı; denetim ekiplerinde sorumlu denetçi olarak görev alınmasının, denetim faaliyetinde bulunulabilecek denetim alanı yetkisinin veya belirlenen ölçütleri haiz işletmelerin denetimlerinin üstlenilmesinin kısıtlanması şeklinde uygulanır. Denetimi üstlenilemeyecek işletmelerin belirlenmesi, işletmelerin; faaliyet alanları, büyüklükleri, uyguladıkları finansal raporlama çerçeveleri ölçütlerinden bir veya birden fazlası esas alınarak yapılır. |
Bunlara ek olarak, Yönetmelik’in idari yaptırımlarla ilgili diğer hükümleri içeren 43. maddesinde kapsamlı değişiklikler yapılmıştır. Kurul’a fiilin ağırlığını dikkate alarak daha hafif bir yaptırıma karar verme yetkisi verilmiştir. İdari yaptırım uygulanan denetçilerin faaliyetlerine ne şekilde devam edeceğine ilişkin detaylı açıklamalar yapılmıştır.
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Gelen Diğer Başlıca Değişiklikler
— Değişiklik ile Yönetmelik’in kapsamı genişletilmiştir. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ile 660 Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (“660 Sayılı KHK”) çerçevesinde yapılmakta olan denetimlere ek olarak mevzuat çerçevesinde yapılacak ihtiyari denetim eklenmiştir. Yönetmelik’in kapsama ilişkin 2. maddesi ile konuya ilişkin 6. maddesinde ilgili değişiklikler yapılarak ihtiyari denetim Yönetmelik kapsamına alınmıştır.
— Bağımsız denetim ekibi tanımı genişletilmiştir. Yönetmelik 4. maddesindeki tanıma; bağımsız denetçi ve onun sorumluluğu altında görev yapan bağımsız denetçilere ek olarak denetim prosedürlerini uygulayan diğer kişiler getirilmiştir.
— Yönetmelik’teki kalite kontrol sistemi yerini kalite yönetim sistemine bırakmıştır. Yönetmelik içinde muhtelif maddelerde kalite kontrol sistemi kalite yönetim sistemi olarak yeniden düzenlenmiştir. Yönetmelik 4/j bendinde önceki tanıma getirilen değişiklik ile kalite kontrol sisteminden farklı olarak kalite yönetim sistemine uyum sağlanabilmesi için denetim kuruluşlarının, bağımsız denetçilerin kaliteyi sağlamak adına Kurum düzenlemelerine uygun olarak sistemin oluşturulması yeterli olmayacak tasarlanması, uygulanması ve işletilmesi gerekecektir.
— Denetim kuruluşunda yetkilendirilmiş kişilerin tüzel kişilikte ortak olmamasına ilişkin 13. madde tüzel kişilik kısmı çıkarılarak, yetkili kişilerin adi ortaklıkta da ortak olması yasak kapsamına alınmıştır.
— Denetim faaliyetinde bulunmak isteyenlerin taşıması gereken şartlar sıkılaştırılarak; terör örgütleriyle iltisaklı veya irtibatlı olmama şartı eklenmiş denetçi adaylarının md. 14’teki şartları sağladığına ilişkin Kurum’a sunacakları bilgi ve belgelerin yanında ayrıca beyan sunması zorunlu tutulmuştur.
— Denetçilik sınav konularına ilişkin md. 16 yeniden düzenlenmiş ve sürdürülebilirliğe dair yeni konular da denetçilik sınavı kapsamına eklenmiştir. Son değişiklik ile birlikte denetçilik sınavı aşağıdaki konuları kapsamaktadır.
· Türkiye Muhasebe Standartları,
· Türkiye Denetim Standartları,
· Kurumsal Yönetim İlkeleri ve Finansal Yönetim,
· Sermaye Piyasası Mevzuatı
· Bankacılık Mevzuatı,
· Sigortacılık ve Özel Emeklilik Mevzuatı,
· Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlaması,
· Sürdürülebilirlik Denetimi.
Karar metnine buradan ulaşabilirsiniz.
Successful