Dijital Euro Projesinde Güncel Gelişmeler

Geçtiğimiz yıllarda kripto para birimlerinin kullanımında yaşanan artış Avrupa Merkez Bankası’nın (Banka) para politikalarının etkinliğini azaltma riskini gündeme getirdi. Bu risk karşısında Banka, para ve ödeme sistemlerinin güçlendirilmesi amacıyla Temmuz 2021’de “dijital euro” çıkarılması projesini gündeme getirdi. Dijital euro, halihazırda kullanılan euro banknotları ve madeni paralarının elektronik versiyonunu ifade eder. Dijital euro ile birlikte ilk defa bireylerin ve özel şirketlerin doğrudan Banka’da hesap sahibi olabilmesi hedefleniyor diyebiliriz.

Bu projenin gündeme gelmesiyle birlikte merak edilen konulardan biri de dijital euronun hukuki statüsünün ne olacağı ve nakit paranın yerine geçip geçmeyeceğiydi. Banka tarafından yapılan açıklamada, dijital euronun nakit parayı tamamlar nitelikte olduğu, euro para birimi kullanılan Avrupa Birliği ülkelerinde nakit bulunmaya devam edeceği ifade edilmişti. Bununla birlikte, dijital euroya yasal ödeme aracı statüsü kazandırılmak istenmekteydi.

Geçtiğimiz aylarda, Avrupa Parlamentosu tarafından konuya ilişkin bir rapor yayımlandı. 19 Nisan 2023’te yayımlanan raporda (Rapor), Merkez Bankası Dijital Para Birimleri (Central Bank Digital Currency / CBDC) konusu ele alındı. CBDC’lerin, tabi oldukları mevzuat uyarınca yetkili merkez bankası tarafından üretilen dijital para birimlerini ifade ettiğini belirtelim.

Rapor, AB’de merakla beklenen regülasyonlara ve dijital euro projesine dair ipuçları içeriyor. Rapor’da dijital euronun karşılaşabileceği on temel kilit konu başlığına yer verilmiş; aynı zamanda her bir başlık altında konunun önemi, yeterince araştırılıp araştırılmadığı ve araştırılmadıysa ne yapılması gerektiği konusunda görüş bildirmişti. Bununla birlikte Rapor’da, Banka’nın dijital euroya ilişkin araştırmalarına devam etmesi gerekliliğinin altı çizilmişti.

Avrupa Parlamentosu tarafından yayımlanan Rapor’un tam metnine buradan ulaşabilirsiniz (yalnızca İngilizcesi mevcut).

Gelinen aşamada, Avrupa Komisyonu tarafından 28 Haziran’da yapılması planlanan dijital euronun gizliliği ve dağıtımını kapsayan yasa tasarısına ilişkin görüşme ertelendi. İlgili yasa tasarısı uyarınca, dijital euro kullanımlarında faiz veya ek ücret ödenmesinin yasaklanması bekleniyordu. Bununla birlikte, yasa tasarısında dijital euronun yalnızca bankalar için değil, öncelikle bir perakende ödeme seçeneği olması ve bu doğrultuda herkes için erişilebilir kılınması hedefleniyordu. Ayrıca önceden özel bir anlaşma akdedilmediği takdirde dijital euro kabul etmenin zorunlu olmaması; dijital euroların banknot ve madeni paraya dönüştürülebilmesi bekleniyordu.

Avrupa Komisyonu’nun dijital euro yasa tasarısına ilişkin gerçekleştireceği görüşme için henüz yeni tarih açıklanmadı. Bununla birlikte, görüşme gerçekleştiğinde dijital euro yasa tasarısına yeşil ışık yakılması durumunda ilgili sektördeki dinamikler değiştirecek gibi duruyor.

Tagged with: Gökçe, Yağmur Yollu, Elif Aksöz, Crypto, Crypto Asset, Elektronik Para, Fintech