Pişmanlık Yönetmeliği Güncellendi

Pişmanlık Yönetmeliği olarak da anılan Kartellerin Ortaya Çıkarılması Amacıyla Aktif İşbirliği Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Yönetmelik”) üzerinde bir süredir güncelleme çalışmaları yapılmaktaydı. Önemli değişiklikler içeren Taslak Yönetmelik üzerine görüş toplama çalışmaları tamamlandıktan sonra değişiklikler içeren Yönetmelik 16 Aralık 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayınlandı. 2009 yılından bu yana yürürlükte olan aynı adı taşıyan düzenlemeyi (“Mülga Yönetmelik”) ilga eden Yönetmelik, kartellerin tespiti için Rekabet Kurumu ile işbirliği yapan teşebbüsler ile teşebbüs yöneticileri ve çalışanları hakkında uygulanacak para cezalarından muafiyeti ve yapılacak indirimlere ilişkin usul ve esasları düzenliyor.

Yönetmelik’te Mülga Yönetmelik’in pek çok hükmü korunmakla birlikte, getirilen bazı önemli yenilik ve değişiklikler aşağıda özetlenmektedir:

Yeni Kavramlar

Başvuru Sahibi

• Pişmanlık başvurusunda bulunarak soruşturma sürecinin başlatılmasında esas rol oynayan Başvuru Sahibi kavramı, teşebbüsler, teşebbüs birlikleri ve bunlardan bağımsız bir şekilde başvuruda bulunan yöneticileri ve çalışanları da kapsayacak şekilde tanımlanmıştır. Bu tanım çerçevesinde, mevcut mevzuat kapsamında rekabet ihlallerinden şahsî sorumlulukları da doğabilen çalışan ve yöneticilerin, istihdam edildikleri teşebbüsten bağımsız şekilde pişmanlık başvurusunda bulunmasına imkân verilmiştir.

Kartel Tarafı - Kartel Kolaylaştırıcısı

• Kartele taraf olan ve pazarın aynı seviyesinde faaliyet gösteren teşebbüsler Kartel Tarafı; kartel tarafları ile üretim veya dağıtım zincirinin aynı seviyesinde faaliyet göstermeksizin, kartelin kurulmasına ve/veya sürdürülmesine aracılık eden, faaliyetleriyle bunu kolaylaştıran teşebbüsler ve teşebbüs birlikleri Kartel Kolaylaştırıcısı olarak tanımlanmıştır. Özellikle Mülga Yönetmelik’te yer almayan “Kartel Kolaylaştırıcısı” kavramı ile topla-dağıt karteller bakımından “merkez” konumunda olan teşebbüsler veya bayi kartellerinde kartele doğrudan taraf olmasa dahi örtülü bir biçimde karteli destekleyen veya sürdürülmesini teşvik eden sağlayıcıların da pişmanlık mekanizması içerisindeki yeri ve hukukî niteliği netleştirilmiş oldu.

Değer Yaratan Belge

Pişmanlık başvurusunun şartları arasında, sunulan bilgi ve belgelerin karteli ispat etme imkânını güçlendirecek olması, diğer bir ifade ile, Katma Değer Yaratan Belge niteliğinde olması yer almaktadır. Son dönem uygulamasında fiilen Rekabet Kurulu tarafından dikkate alınan sunulan bilgi ve belgelerin ispat faaliyetine somut katkısı kriteri, Yönetmelik’e girerek hukukî öngörülebilirlik sağlanmıştır.

Başvuru Süreleri

Yönetmelik kapsamında başvuru sahibinin idari para cezasında indirimden yararlanması imkânı, soruşturma raporunun tebliğinden önce olmak üzere soruşturma bildiriminin tebliğini takip eden üç aylık bir süre içerisinde pişmanlık başvurusunda bulunması şartına bağlanmıştır. Mülga Yönetmelik’te Kurul’un ön araştırma yapmaya karar vermesinden soruşturma raporunun tebliğine kadar gerekli bilgi ve belgelerin sunulması mümkündü.

Ceza Muafiyeti ve İndirim

Mülga Yönetmelik’ten farklı olarak, önaraştırma açıldıktan sonra yapılan pişmanlık başvurusu halinde idari para cezalarında uygulanacak indirimlerin alt sınırları daha düşük olarak belirlenmiştir. Buna göre;

• İlk başvuru için indirim oranları %25 ila %50 olarak,
• İkinci başvuru için indirim oranları %20 ila %40 olarak,
• Diğer başvurular için ise indirim oranları %15 ila %30 olarak

belirlenmiştir.

Öte yandan, pişmanlık başvurusu şartları içinde düzenlenen başvuru kapsamında sunulan bilgi ve belgelerin katma değer yaratan belge niteliğinde olması koşulu, delillerin niteliği ve gücüne göre ceza muafiyeti veya indirimine karar verileceğini ortaya koymaktadır.

Bu değişiklik, pişmanlık başvurusu halinde üst sınırdaki indirimden faydalandırma güdüsünün artık pişmanlık başvurusunun kartellerin ortaya çıkarılması yönünden somut katkısına göre orantılı indirim güdüsüne dönüştüğüne işaret etmektedir. Pişmanlık mekanizmasının teşvikine ilişkin bu yaklaşım değişikliğinin Rekabet Kurulu’nun son birkaç yıldır benimsediği görüşle uyumlu olduğu görülmektedir.

Pişmanlığa Teşvik Eden Diğer İmkânlar

Yönetmelik, gerekli olması halinde, başvuru sahibinin mevcut ve eski yönetici ve çalışanlarının bilgilerine başvurulabileceği düzenlemektedir.

Ayrıca, başvuru sahibine ek delil sunma imkânı getirilmiştir. Başvurunun tamamlanmasından sonra başvuru sahibi tarafından ek bilgi ve belgelerin edinildiğinde bunlar, ikinci yazılı savunma süresinin bitimine kadar sunulabilecektir.

Yönetmelik’in Uygulanması

Bir diğer yenilik ise, başvuru sahibinin pişmanlık başvurusunda bulunduğu esnada kartel olarak değerlendirilmesi sebebiyle pişmanlık başvurusunun kabul edilmesi halinde, soruşturma sonucunda kartel yerine diğer ihlal türlerinden birinin (örneğin bilgi değişimi) bulunduğunun tespiti halinde pişmanlık başvurusu ile elde edilen faydanın korunmasıdır.

Başka bir deyişle, kartel varsayımıyla kabul edilen pişmanlık başvurusuna ilişkin nihai kararda, kartel dışı bir ihlalinin varlığına hükmedilse de teşebbüse ceza verilmemesi veya verilecek cezadan indirim yapılması söz konusu olabilecektir.

Son olarak, Yönetmelik’in yürürlüğe girmesinden önce başlatılan ve hâlihazırda devam eden soruşturma ve aktif işbirliği başvuruları açısından başvuru sahibinin lehine olan mevzuat hükümlerinin uygulanacağı düzenlenerek başvuru dostu bir tutum sergilenmiştir.