Dijital Piyasalar Yasası Kapsamına Giren Şirketler Açıklandı

Avrupa Birliği’nde 1 Kasım 2022’de yürürlüğe giren Dijital Piyasalar Yasası (DMA), dijital sektörde “geçit bekçisi” olarak hareket eden platformlar için kurallar getiriyor. Geçit bekçisi terimi DMA’da, iç pazarda büyük etkiye sahip olan, işletmelerin kullanıcılarına ulaşmaları için önemli bir aracı olarak görev yapan ve egemen ve kalıcı bir konumda bulunan platformlar olarak tanımlanıyor. Hangi şirketlerin geçit bekçisi olarak nitelendirileceği ise Avrupa Komisyonu tarafından aşağıdaki kriterleri sağlayan şirketler arasından seçilerek belirleniyor. Buna göre bir şirketin geçit bekçisi olarak seçilebilmesi için aşağıdaki kriterleri karşılaması gerekiyor:

• Son üç yılda, Avrupa Ekonomik Bölgesi’nde yıllık en az 7.5 milyar Euro cirosunun olması veya son yılda en az 75 milyar Euro piyasa değeri ve en az üç AB üyesi devlette platform hizmeti sunması,
• Son yılda AB’de yerleşik 45 milyonun üzerinde aylık aktif kullanıcıya sahip olması veya AB’de yerleşik yıllık 10 binden fazla aktif ticari kullanıcıya sahip bir temel platform hizmeti işletmesi ve
• Şirketin son üç mali yılın her birinde ikinci kriteri karşılaması.

DMA’nın temel amacı ise geçit bekçisi olarak tanımlanan şirketlerin işletmelere ve son kullanıcılara haksız koşullar dayatmalarını önlemek ve kritik dijital hizmetlerin açık kalmasını sağlamak.

Avrupa Komisyonu’nun 06.09.2023 tarihinde yayınladığı duyuru kapsamımda, aşağıdaki platformlar geçit bekçisi olarak belirlenerek DMA kapsamına alındı:

• Sosyal Ağlar: TikTok, Facebook, Instagram, LinkedIn
• N-IICS (mesajlaşma hizmetleri): WhatsApp, Messenger
• Aracılık: Google Maps, Google Play, Google Shopping, Amazon Marketplace, App Store, Meta Marketplace
• Video Paylaşımı: YouTube
• Reklam hizmetleri: Google, Amazon, Meta Web Tarayıcıları: Chrome, Safari Arama: Google Arama İşletim Sistemleri: Android, iOS, Windows

Bu şirketler, DMA hükümlerine göre geçit bekçisi kapsamına alınmalarının ardından altı ay içinde (2024 Mart’ına kadar) ilgili yükümlülüklerine uyum sağlamakla ve bununla ilgili Avrupa Komisyonu’nun talep ettiği raporları sunmakla yükümlü.

Avrupa Komisyonu, yayınlanan basın açıklamasında DMA yükümlülüklerinin yakından takip edilmesini sağlayacağını belirtti. DMA’ya göre yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde ise, şirketin küresel cirosunun %10’una kadar olan cezalara (tekrarlanan ihlallerde %20’ye kadar) ve tekrar eden ihlal durumunda şirketin hizmet edinme yasağı gibi yaptırımlar söz konusu olabilecek.

DMA kapsamına alınan şirketler için DMA’da belirtilen şekilde adil, açık bir faaliyet sürdürme konusunda ek sorumluluklar söz konusu. Buna göre söz konusu şirketlerin günlük işlemlerde uyması gereken kurallardan bazıları şu şekilde:

• Kullanıcıların önceden yüklenmiş uygulamaları kolayca kaldırmasına veya varsayılan ayarları değiştirmesine izin verme.
• Üçüncü taraf uygulamalara ve uygulama mağazalarına iş birliği yapma olanağı sağlama.
• Kullanıcılara kolay abonelik ve abonelikten çıkma sağlama.
• İşletme kullanıcılarının faaliyetlerinden elde edilen verilere erişim sağlama.
• İşletme kullanıcılarının verilerini rekabet etmek amacıyla kullanmama yasağı.
• Geçit bekçisi şirketlerin ürünlerinin ayrıcalıklı muamele görmesini yasaklama.
• Uygulama geliştiricilerinin geçit bekçisi hizmetlerini kullanmayı zorunlu kılma yasağı.
• Kullanıcıların onayı olmaksızın hedefe yönelik reklam amaçlı kullanıcıları takip etme yasağı.

DMA söz konusu şirketleri geçit bekçisi kapsamına alarak rekabetçi dijital pazarları teşvik etmeyi ve şirketlerin ürün ve hizmetlerinin niteliklerine dayalı olarak rekabet etmelerini sağlamayı amaçlıyor. Şirketlerin bu yükümlülüklere uyum süreci ise uzunca bir süre mercek altında olacak.

İlgili basın açıklamasına buradan ulaşabilirsiniz (AB dillerinde mevcuttur).