ÖZET

Limited şirketler, başta ekonomik sebepler olmak üzere çeşitli sebeplerle tüzel kişiliklerini sona erdirmek ve hukuken varlıklarına son vermek isteyebilir. Bununla birlikte, iflas gibi durumlarda şirketin sona erdirilmesi bir zorunluluk halini alabilir.

Şirketin sona ermesi halinde, limited şirketler tasfiye sürecine girer. Tasfiye, şirketin feshinin doğal bir sonucudur. Tasfiye şirketin varlıkların nakde çevrilmesi, alacakların tahsil edilmesi, borçların ödenmesi ve net varlığının tasfiye paylarına uygun şekilde pay sahiplerine dağıtılması gibi bir dizi işlemi içerir. Tasfiye sürecinin doğru bir şekilde yönetilmesi, hem alacaklıların hem de pay sahiplerinin haklarının korunması açısından büyük önem taşır.Bu makale, limited şirketlerin tasfiye sürecini ve Türk hukuku çerçevesindeki hukuki sonuçlarını incelemektedir.

Anahtar Kelimeler: Limited Şirket, Tasfiye, Türk Ticaret Kanunu, Tasfiye Memuru, Alacaklı

1. GİRİŞ

Limited şirketler, (i) esas sözleşmede belirtilen sürenin sona ermesi, (ii) genel kurul tarafından şirketin tasfiyesine karar verilmesi, (iii) şirketin iflası, (iv) esas sözleşmede belirtilen bir fesih halinin meydana gelmesi veya (v) 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda[1] (“TTK”) belirtilen diğer fesih sebepleri de dahil olmak üzere çeşitli nedenlerle sona erdirilebilmektedir.[2]

TTK, limited şirketlerin tasfiyesi için doğrudan düzenlemeler içermese de TTK’nın 643. maddesi, anonim şirketlere uygulanan tasfiye hükümlerinin limited şirketlere de kıyasen uygulanacağını öngörmektedir.[3] Tasfiye sürecinin düzgün bir şekilde yürütülmesi hem pay sahiplerinin hem de alacaklıların menfaatlerinin korunması açısından kritik öneme sahiptir.

2. TASFİYE SÜRECİ

Tasfiye, bir şirketin varlıklarının nakde dönüştürülmesi, alacakların tahsil edilmesi, borçların ödenmesi ve kalan varlıkların sermaye payları oranında pay sahiplerine dağıtılması işlerini içeren sonlandırma sürecidir.[4]

2.1. Tasfiyenin Başlatılması

Tasfiye sürecini başlatmak için pay sahiplerinin genel kurul toplantısında bir karar alması gerekmektedir. Esas sözleşmede aksi belirtilmedikçe, tasfiyenin onaylanması için genel kurulda temsil edilen oyların en az üçte ikisinin ve oy hakkı bulunan esas sermayenin tamamının salt çoğunluğuyla karar alınması gerekmektedir.[5] Karar daha sonra ticaret siciline tescil edilmeli ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde (“TTSG”) ilan edilmelidir. Tasfiyenin başlamasıyla birlikte, şirketin faaliyetleri tasfiye ile ilgili işlemlerle sınırlandırılmakta olup ve şirketin ticaret ünvanına “tasfiye halinde” ibaresinin eklenmesi gerekmektedir.[6]

2.2. Tasfiye Memurlarının Atanması

Tasfiye süreci, esas sözleşme ya da genel kurul kararı ile atanmış tasfiye memurları tarafından yönetilmektedir. Tasfiye memuru bu usullerle atanmazsa, şirket müdürü tasfiye memuru rolünü üstlenecektir.[7]

Tasfiye memurlarının TTK uyarınca belirli nitelikleri taşıması gerekmektedir. TTK madde 536 uyarınca, şirketi temsile yetkili en az bir tasfiye memurunun Türk vatandaşı olması ve yerleşim yerinin Türkiye’de bulunması gerekir. Şirket müdürünün tasfiye memuru olarak hareket etmek için gerekli niteliklere sahip olmaması durumunda, mahkeme bu rolü yerine getirmek için nitelikli bir kişiyi atayacaktır.[8]

2.3. Tasfiye Sürecinin Aşamaları

2.3.1. Envanterin ve Bilançonun Hazırlanması

TTK’nın 540. maddesi uyarınca tasfiye memurları, tasfiyenin başlangıcında şirketin mali durumunu gösteren bir envanter ve bilanço hazırlamakla yükümlüdür. Şirketin aktif ve pasiflerini gösteren bu belgeler, onay için genel kurula sunulmalıdır. Genel kurul tarafından onaylandıktan sonra, tasfiye memurları şirketin varlıklarını yönetmeye, alacak ve borçları ödemeye ve ilgili tüm belge ve defterlerin kontrolünü ele almaya yetkili olmaktadır.[9]

2.3.2. Alacaklılara Bildirim

Alacaklıların haklarının korunması tasfiye sürecinin önemli bir unsurudur. Tasfiye memurları, şirket kayıtlarını inceleyerek bilinen alacaklıları tespit etmeli ve tasfiyeyi taahhütlü posta yoluyla onlara bildirmelidir. Ayrıca, TTK’nın 541. maddesi uyarınca, tasfiye memurları TTSG’de birer hafta arayla üç ilan yayınlayarak alacaklıları taleplerini sunmaya davet etmelidir.[10]

2.3.3. Borçların Ödenmesi ve Kalan Varlıkların Dağıtımı

Alacaklı bildirimlerini takiben, tasfiye memurları şirketin borçlarını yasal öncelik sırasına göre ödemelidir. Tasfiye süreci tamamlanmadan önce şirketle ilgili devam eden hukuki ihtilafların da çözülmesi gerekmektedir.[11]

Tüm borçlar ödendikten sonra, kalan varlıklar pay sahiplerine, sermaye payları ve varsa sahip oldukları imtiyaz hakları ile orantılı olarak dağıtılmaktadır.[12]

2.3.4. Tasfiyenin Tamamlanması

Son TTSG ilanının ardından, TTK’nın 543. maddesi uyarınca üç aylık bir bekleme süresi (“Bekleme Süresi”) başlamaktadır. Bu süre zarfında alacaklılar taleplerini ileri sürebilecektir. Ancak mahkeme, alacaklılar için bir risk teşkil etmiyorsa, Bekleme Süresi’nin sona ermesinden önce kalan varlıkların pay sahiplerine dağıtılmasına izin verebilmektedir.[13]

Bekleme Süresi’nin sonunda, tasfiye memurları nihai bir tasfiye bilançosu hazırlamalı ve onay için genel kurula sunmalıdır. Onayın ardından tasfiye süreci tamamlanmış sayılacak ve şirketin tüzel kişiliği sona erecektir.

Sürecin tamamlanması için genel kurul kararının ticaret siciline tescil ve TTSG’de ilan edilmesi gerekmektedir. Sonrasında şirketin ticaret sicili kaydı silinecek ve tasfiye memurları şirketin tasfiyesini ilgili idari makamlara bildirecektir.[14]

3. İFLAS DURUMUNDA TASFİYE

Tasfiye memuru, şirketin borçlarının varlıklarını aştığını tespit ederse, tasfiye memurunun mahkemeyi bilgilendirmesi gerekmektedir. Bu gibi durumlarda, mahkeme şirketin iflasına karar verecek ve tasfiye süreci TTK yerine 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu[15] hükümleri uyarınca yürütülecektir.[16]

4. TASFİYEDEN DÖNME

Belirli koşullar altında bir limited şirket, tasfiye sürecinden dönebilir. Şirket, süresinin dolması nedeniyle veya genel kurul kararı ile feshedilmişse ve varlıkların dağıtımı henüz başlamamışsa, pay sahipleri tasfiyeden dönme yönünde karar verebilir. Bu karar, şirket sermayesinin en az %60’ını temsil eden pay sahiplerinin onayını gerektirir.[17]

5. SONUÇ

Tasfiye, bir limited şirketin sona erdirildiği hukuki bir süreçtir. Tasfiye süreci boyunca şirket tüzel kişiliğini korur ve ticari ünvanına “tasfiye halinde” ibaresi eklenerek faaliyet göstermeye devam eder. Süreç, envanter ve bilanço hazırlanması, alacaklılara bildirim, borçların ödenmesi ve kalan varlıkların dağıtımı dahil olmak üzere birkaç önemli aşamayı içerir.

Nitelikleri TTK’da düzenlenen tasfiye memurları, tasfiye sürecini yönetmekten sorumludur. Tasfiye memuru atanmamışsa, şirket müdürü bu rolü üstlenir. Tasfiye sürecinin tamamlanmasının ardından şirketin ticaret ünvanı sicilden silinir ve tüzel kişiliği sona erer.

KAYNAKÇA

1. Poroy/Tekinalp/Çamoğlu, “Ortaklıklar Hukuku II”, Vedat Kitapçılık, 2023

2. Prof. Dr. Hasan Pulaşlı, “Şirketler Hukuku Şerhi”, Cilt IV, Adalet Yayınevi, 2022

3. Doç. Dr. Mustafa Yasan, Prof. Dr. Kemal Şenocak (Ed.), “Şirketler Hukuku Şerhi”, Cilt – 4, Seçkin, 2023