Yapay Zeka Yasası için AB’de Son Aşamaya Gelindi

Avrupa Parlamentosu 14 Haziran’da yapay zeka düzenlemesine ilişkin gelinen aşamayı ezici bir çoğunlukla kabul ederek, yapay zekâ konusunda dünyanın ilk kapsamlı yasasını sonuçlandırmak üzere kurumlar arası müzakere süreçlerini başlattı.

Yapay Zeka Yasası (AI Act), devrim niteliğindeki teknolojinin öngörülebilir zarar potansiyellerini de kapsayan ve bu konuları regülatif bir şekilde düzenlemeyi amaçlayan bir amiral gemisi niteliğinde. AI Act ile, risk temelli bir yaklaşım benimseyerek, kabul edilemez bir tehlike arz eden yapay zeka uygulamalarını yasaklamak ve yüksek riskli kullanım durumları için sıkı kurallar getirmek planlanıyor.

Son dakika değişikliklerinin ana odak noktası ise yasaklanması gereken AI uygulama türlerine ilişkin. Ancak genel kurul değişikliklerinin amacının metni değiştirmekten ziyade AI konusunda ortak bir politik anlayış oluşturmak olduğu bildiriliyor.

AI Act kapsamında AB yasa koyucuları, genel hedefli AI olarak bilinen ve belirli bir hedefi olmayan AI modelleri ve temel modeller için daha sert düzenlemeler kurguluyorken diğer AI sistemleri için kademeli bir yaklaşım sergiliyor.

İlk aşamada, Avrupa Parlamentosu’nun, ChatGPT gibi üretken AI modellerinde olduğu gibi, AI tarafından üretilen materyalin etiketlenmesini zorunlu kılmak ve telif hakkıyla korunan eğitim verilerinin açıklanmasını sağlamak yönünde bir yaklaşımı var.

Parlamento’nun, tüm AI türleri için olmasa da en azından temel modeller veya üretken AI tipleri için, bu modellerin potansiyel yıkıcı sonuçlarını göz önünde bulundurarak, AI Act’in yürürlük ve uyumluluk süresini iki yıl olarak belirleyebileceği not edildi.

Yasaklanan AI uygulamalarının kapsamı; bilinçaltı teknikleri, biyometrik kategorizasyon, önleyici kolluk, internete yüklenmiş yüz tanıma veri tabanları ve duygu tanıma yazılımlarının kolluk kuvvetleri, sınır yönetimi, işyeri ve eğitimde yasaklanması şeklinde genişletildi.

AI uygulamalarının yüksek risk kategorisine girmesi için ek bir aşama getirilirken, yüksek riskli alanların listesi ve kolluk kuvvetleri ve göç kontrolündeki kullanım durumları rafine edildi ve genişletildi. Popüler sosyal medya öneri sistemleri ise yüksek riskli olarak sınıflandırıldı.

Yüksek riskli AI sağlayıcıları için risk yönetimi, veri depolama ve teknik dokümantasyon gereksinimleri güçlendirildi. Temel haklar ve çevre üzerindeki potansiyel etkilerin değerlendirilmesi ise yeni düzenlemelere tabi kılındı.

Komisyon, yetkililer arasındaki müzakereleri yönetmek ve çözmekle görevlendirildi. Diğer yandan sınır ötesi konularda işbirliğine yardımcı olmak için bir AI Ofisi kuruldu.

Avrupa Parlamentosu üyeleri şimdi Avrupa hükümetlerini temsil eden AB Bakanlar Konseyi ve Avrupa Komisyonu ile konuyu müzakere etmek için görüşmeler yapacak.

Yapılan yorumlara göre, yüksek risk kategorileri, temel haklar ve kurulum modelleri ana tartışma konuları arasında olacak. Öte yandan depolama, inovasyon ve yapay zeka tanımı gibi konular için gerekli teknik çözümlerin de müzakerelerde yerini alacağı belirtiliyor

AI alanında faaliyet gösteren şirketlerin ise şimdiden AB’nin tasarladığı kurguyu kapsamında uyumluluk süreçlerini başlatmasının oldukça önemli olduğu değerlendiriliyor.

14 Haziran 2023 tarihli Avrupa Parlamentosu oturumunda yapılan oylama ve AI Act’e ilişkin detaylara buradan ulaşabilirsiniz (yalnızca İngilizcesi mevcut).

Tagged with: Gökçe, Görkem Gökçe, Elif Aksöz, Technology & Telecoms,Yapay Zeka, AI, Artificial Intelligence