Kişisel Verilerin Korunmasında Reklam Kurulu Tarafından Yeni Bir Cephe mi Açılıyor?

Ticaret Bakanlığı’nın internet sitesinde her ay düzenli olarak yayınlanan Reklam Kurulu kararlarının yer aldığı bültenlerden Mart ayı bülteninde -özellikle de internet üzerinden üyelik sistemi ile mal/hizmet sunumu gerçekleştirenler için- oldukça ilgi çekici kararlar yer alıyor. Kararlara genel olarak baktığımızda bazılarının Reklam Kurulu’nun daha önce yayınlamış olduğu kararlara benzer olduğu görülüyor. Ancak kişisel verileri odağına alan öyle bazı kararlar var ki kişisel verilerin korunmasında yeni bir cephe mi açılıyor sorusunu akla getiriyor. Bu sorunun cevabına geçmeden önce kısaca bu kararların ana fikirlerinden ve Reklam Kurulu’nun değerlendirmelerinden bahsedelim…

A. Kararlardaki Ana Fikirler ve Reklam Kurulu’nun Değerlendirmeleri

Her ne kadar Reklam Kurulu bu konuya ilişkin olarak 12 adet karara[1] yer vermiş ise de esasında kararların hemen hemen tamamında aynı konular ele alınmıştır. Bu nedenle açıklamalarımızda bu ortak noktalara odaklandık ve bu kararlardan çıkartılması gereken ana fikirleri aşağıdaki gibi derledik:

Reklam Kurulu verdiği kararların tamamında, bu tür ticari uygulamaları haksız ticari uygulama olarak kabul etmiş ve bu nedenle bu ticari uygulamaların durdurularak belirtilen hususlar doğrultusunda düzeltilmesine[2] karar vermiştir. Reklam Kurulu’nun konuya ilişkin hemen hemen tüm kararlarında durdurma ve düzeltme kararı vermekle yetinmesinin -daha önce bu türden incelemeler yapmamış olması dikkate alındığında- bundan sonrası için önemli bir uyarı niteliğinde kabul edilmesi gerektiği düşüncesindeyiz.

B. Bu Konulara Kişisel Verileri Koruma Kurulu Bakmıyor Muydu?

Bilindiği gibi Reklam Kurulu kararlarında yeni yer bulan bu hususlar aslında epeydir Kişisel Verileri Koruma Kurulu’nun da (“KVK Kurulu”) radarındaydı ve KVK Kurulu bu konularda çok sayıda ihlal kararı verdi. Yani en nihayetinde bu tür uygulamaların hukuka aykırı olduğu bilinen bir durum. Ancak gelinen aşamada, “bu aykırılığın tespiti ve cezalandırılması kimin yetkisinde” ve “aynı konudan iki farklı kurul da mı ceza verecek” soruları ortaya çıkmış oldu.

Kuruluş, yetki ve görev alanları karşılaştırıldığında, KVK Kurulu’nun faaliyet alanının odak noktasında kişisel veriler yer alıyor. Buna karşılık Reklam Kurulu’nun faaliyet alanı tüketicinin korunması, ticari reklamların düzenlenmesi ve haksız ticari uygulamaların önlenmesine odaklanıyor. Dolayısıyla mevcut kararlarda Reklam Kurulu’nun kendi faaliyet alanını kişisel verilerin hukuka aykırı olarak işlenmesi durumunu da kapsayacak şekilde yorumladığı anlaşılıyor. Nitekim kararlara dikkat edildiğinde Reklam Kurulu’nun Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’ndaki jargonu değil, kendi mevzuatındaki jargonu kullandığı görülüyor: Haksız Ticari Uygulama.

Görüldüğü üzere Reklam Kurulu bu türden hukuka aykırı durumlarda kendisinin de artık aktif bir şekilde sürece dahil olacağını ortaya koymuş oldu.

C. Çifte Cezalandırma Riski

Yukarıda kısaca aktardığımız farklı kurulların oyuna dahil olmasının ortaya çıkardığı sonuç ise ister adına haksız ticari uygulama isterse de kişisel verilerin hukuka aykırı olarak işlenmesi denilsin aynı somut olay nedeniyle çifte cezalandırma riski.

Bu riskleri karşılaştırmalı olarak şöyle belirtebiliriz:

D. Riski Nasıl Hesaplamak Gerekir?

Kabahatler Kanunu’nun 15. maddesi gereğince bir fiil ile birden fazla kabahatin işlenmesi durumunda öngörülen idari para cezalarından en yüksek olanı uygulanmalıdır. Bu kabahatlerle ilgili olarak kanunda idarî para cezasından başka idarî yaptırımlar da öngörülmüş ise, bu yaptırımların her birinin uygulanmasına karar verilir.

Bir fiille birden fazla kabahat ortaya çıkması halinde, bu durum aynı kurul tarafından dikkate alınmışsa en yüksek idari para cezasının uygulanacağı açıktır. Ancak sorun, aynı fiilin birden fazla kurul tarafından incelenmesinde ortaya çıkmaktadır. Örneğin, KVK Kurulu’nun re’sen inceleme yetkisi de bulunduğu dikkate alındığında, Reklam Kurulu tarafından yayınlanan bu kararları bir ihbar kabul ederek harekete geçmesi halinde durum nasıl değerlendirilmelidir? Yahut kurulların birbirlerinden habersiz olmaları halinde nasıl bir yorum yapılması gerekir? Bu soruların cevabı henüz belirsizliğini korumaktadır. Dolayısıyla bu tür uygulamalardan doğacak risk hesaplanırken yukarıdaki tabloda belirtilen risklerin toplamı dikkate alınmalıdır.

E. Sonuç

Nihai olarak, bu tür uygulamalar gün geçtikçe daha fazla düzenleyici ve denetleyici idari otoritenin radarına girmektedir. Dolayısıyla internet üzerinden mal ve/veya hizmet sunanların kurul kararlarını dikkate alarak üyelik uygulamalarını gözden geçirmesi ve en kısa sürede uyumluluk süreçlerini tamamlamaları önemlidir.