Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik Değişiklikleri
Contents
- Yönetmelik Kapsamında Yapılan Değişiklikler
- ETHS’lerin Bilgi Verme Yükümlülüğü (Yönetmelik Madde 5)
- ETAHS’nin Bilgi Doğrulama ve Güncelleme Yükümlülüğü (Yönetmelik Madde 6)
- Elektronik Ticarette Haksız Ticari Uygulamalar (Yönetmelik Madde 11)
- Aracılık Sözleşmesinin Asgari Unsurları (Yönetmelik Madde 15)
- Aracılık Sözleşmesi Hükümlerinin ETAHS Tarafından Değiştirilmesi (Yönetmelik Madde 16)
- Dahili İletişim Sistemi (Yönetmelik Madde 18)
- Çevrim İçi Arama Motorlarında Tanıtım ve Erişim İmkânı (Yönetmelik Madde 20)
- Veri Kullanımı ve Paylaşımı (Yönetmelik Madde 21)
- Bağımsız Denetim (Yönetmelik Madde 23)
- Mevzuata Uygunluk Raporu (Yönetmelik Madde 24)
- Reklam Bütçesi (Yönetmelik Madde 28)
- İndirim Bütçesi (Yönetmelik Madde 29)
- Elektronik Ticaret Lisansı Başvurusunun Sonuçlandırılması (Yönetmelik Madde 31)
- Sipariş ve Stok Güncelleme Yükümlülüğü (Yönetmelik Madde 33)
- Sonuç
8 Mart 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan değişikliklerle, “Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik”te (“Yönetmelik”) önemli düzenlemeler yapılmıştır. Düzenlemelerin genel çerçevesi; e-ticaret pazar yerlerinde elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı (“ETAHS”) hizmet sağlayıcıların (“ETHS”) yükümlülüklerini netleştirmek, veri paylaşımı ve erişimini kolaylaştırmak, haksız ticari uygulamaların önüne geçmek, reklam/indirim harcamalarını sınırlandırmak ve yurt dışı satışları teşvik etmek şeklinde özetlenebilir. Aşağıda, yapılan değişikliklerin özetine yer verilmektedir.
Yönetmelik Kapsamında Yapılan Değişiklikler
ETHS’lerin Bilgi Verme Yükümlülüğü (Yönetmelik Madde 5)
» E-ticaret pazar yerlerinde satış yapan ETHS’lerin pazar yerlerinde kendine tahsis edilen alanda KEP adresi bulundurma yükümlülüğü kaldırılmıştır. ETHS’lerin artık en az bir tanıtıcı bilgi (ticaret unvanı, işletme adı veya tescilli marka) ve ilgili vergi/MERSİS numarasını pazar yerindeki sayfalarında göstermesi yeterli olacaktır. Tacir veya esnaf olmayan ETHS’lerin ise yalnızca merkez adresinin bulunduğu ili paylaşmaları yeterli hale getirilmiştir.
» Elektronik ticaret pazar yerinde satış yapan, ETHS’lerin tacir ve esnaf olmasına göre ETAHS’ye bildireceği hususlar ayrıştırılmıştır. Buna göre: (i) tacir veya esnaf olmayan ETHS’lerin ETAHS’ye bildirmek zorunda oldukları bilgiler; adı, soyadı, T.C. kimlik numarası, elektronik posta adresi ve telefon numarası olarak belirlenmişken, (ii) tacir veya esnaf olan ETHS’lerin ise ETAHS’ye bildirmek zorunda oldukları bilgiler; merkez adresi, elektronik posta adresi ve telefon numarasıdır.
ETAHS’nin Bilgi Doğrulama ve Güncelleme Yükümlülüğü (Yönetmelik Madde 6)
» Daha önce ETAHS’nin ETHS’nin tanıtıcı bilgilerini her yılın ilk üç ayında kontrol etmesi gerekirken, yeni düzenleme ile her takvim yılında en az bir defa kontrol edilmesi gerekmektedir. Ayrıca yeni ekleme ile ETHS ürün listelememişse, o yıl için bu doğrulama yükümlülüğünün aranmayacağı düzenlenmiştir.
» Önceki düzenlemede, ETAHS’nin yalnızca ETHS’nin merkez adresinin doğrulandığına dair bilgiyi göstermesi gerekiyordu. Yeni düzenlemede ise, tacir veya esnaf olan ETHS’ler için merkez adresinin, tacir veya esnaf olmayanlar ETHS’ler için merkez adresinin bulunduğu il, ad, soyad ve TC. Kimlik numarasının doğrulandığına dair bilginin belirtilmesi zorunlu hale getirilmiştir.
Elektronik Ticarette Haksız Ticari Uygulamalar (Yönetmelik Madde 11)
» Önceki düzenlemede ETAHS’nin ETHS’nin önceden onayı olmadan 6502 sayılı Tüketici’nin Korunması Hakkında Kanun›daki cayma hakkı sürelerini aşan süreleri belirlemesi haksız rekabet olarak nitelendiriliyordu. Bu kapsamda, ETHS’nin önceden yazılı onayı alınması halinde, cayma hakkı sürelerinin ETAHS tarafından değiştirilmesi haksız rekabet teşkil etmiyordu. Yeni düzenleme ile aracılık sözleşmesinde belirtilmeksizin ifadesi eklenerek, ETHS’nin önceden bilgilendirilmesi ve onayının alınmasının yanı sıra aracılık sözleşmesinde belirtilmesi halinde de haksız rekabet teşkil etmeyeceği vurgulanmıştır.
» ETAHS, aracılık sözleşmesinde belirtilen cezai şartları uygulamadan önce ETHS’den dâhili iletişim sistemi üzerinden açıklama talep etmelidir. Önceden böyle bir yükümlülük yoktu, yani ETAHS tek taraflı olarak cezai şart uygulayabiliyordu. Yeni düzenlemeyle ETHS’nin savunma hakkı güvence altına alınmış ve ETAHS’nin keyfi cezai yaptırımlar uygulamasının önüne geçilmesi amaçlanmıştır.
Aracılık Sözleşmesinin Asgari Unsurları (Yönetmelik Madde 15)
» ETAHS ile ETHS arasında imzalanacak olan aracılık sözleşmesinin asgari unsurları belirtilmekle birlikte, orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS tarafından yapılacak aracılık sözleşmesinde eski düzenlemeye göre; Yönetmelik’in 21. Maddesinin (c) fıkrasında yer alan bilgileri ETHS’nin bedelsiz ve etkin bir şekilde taşımasına ve aracılık sözleşmesinin süresi içinde bu verilere erişim sağlamasına teknik imkan sunacağına ilişkin bilgiye yer verilmesi gerekirken, yeni düzenlemede Yönetmelik’in 21. Maddesinin (c) fıkrasında yer alan verilerin aracılık sözleşmesi süresince ve sözleşmenin sona ermesinden
itibaren bir yıl süresince ve (d) bendinde yer alan verilere aracılık sözleşmesi süresince bedelsiz şekilde erişim sağlanmasına teknik imkan sunacağına ilişkin düzenlemelere yer verilmesi gerekmektedir.
Aracılık Sözleşmesi Hükümlerinin ETAHS Tarafından Değiştirilmesi (Yönetmelik Madde 16)
» Hak ve Menfaat Dengesinin Korunmasına Yönelik Değişiklik:
Önceki düzenlemede, ETAHS tarafından aracılık sözleşmesinde yapılacak olan değişiklikler bakımından ETHS’nin aleyhine sonuç doğurması durumunda 30 günlük sürenin sonunda ilgili değişikliğin uygulamaya konulacağı düzenleniyordu, yeni düzenleme ile “ETHS aleyhine” ifadesi kaldırılmış ve böylece ETHS aleyhine olmasa bile hak ve menfaat dengesinin bozulmasına yol açan değişikliklerde de 30 günlük süre kuralının uygulanacağı düzenlenmiştir.
» ETHS’nin Lehine Olan Değişiklikler İçin İstisna Getirildi:
Önceden, her türlü sözleşme değişikliği için ETAHS’nin ETHS’ye yapacağı bildirimden itibaren 15 günlük sürenin sonunda ilgili değişikliğin uygulamaya konulacağı düzenlenirken, yeni düzenleme ile ETHS lehine yapılan değişikliklerde, sadece bilgilendirme yeterli olacak ve 15 günlük süre uygulanmaksızın değişiklik yürürlüğe girecektir.
» Zorunlu Düzenleyici Değişiklikler İçin Yeni İstisna:
Yeni düzenleme ile düzenleyici otoritelerden kaynaklanan zorunlu değişiklikler için madde kapsamında belirlenen sürelerin uygulanmayacağı, dolayısıyla da zorunlu değişiklik halinde iligli değişikliğin derhal yürürlüğe gireceği düzenlenmiştir.
Dahili İletişim Sistemi (Yönetmelik Madde 18)
» Önceki düzenlemede, ETAHS’nin dâhili iletişim sisteminde yer alan bilgilerin Ticaret Bakanlığı (“Bakanlık”) personeli tarafından görüntülenebilmesine yönelik teknik imkân sağlanması gerekirken, yeni düzenleme ile bu yetki ETHS’ye verilmiş ve kapsam genişletilmiştir. Yapılan değişiklikle, aracılık sözleşmesi süresince ve aracılık sözleşmesinin sona ermesinden itibaren bir yıl içinde, söz konusu bilgilerin ETHS tarafından yalnızca görüntülenebilmesi değil, aynı zamanda kaydedilebilmesi ve değiştirilmeden kopyalanabilmesine de imkân tanınmıştır.
Çevrim İçi Arama Motorlarında Tanıtım ve Erişim İmkânı (Yönetmelik Madde 20)
» Önceki düzenlemede, ETAHS veya ETHS’nin, hak sahiplerinin önceden olumlu irade beyanı olmaksızın ETBİS’e kayıtlı alan adlarının münhasıran ana unsurunu oluşturan tescilli markalara yönelik reklam verme yasağını ihlal etmesi halinde, Bakanlık yalnızca ilgili ETAHS veya ETHS’ye bildirimde bulunurken, yeni düzenleme ile ihlal tespit edildiğinde bildirime ek olarak doğrudan idari yaptırım uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
» Ayrıca, önceki düzenlemede ETAHS ve ETHS’nin, Bakanlık bildiriminin ulaşmasını izleyen 24 saat içinde ihlali ortadan kaldırarak Bakanlığa bilgi vermesi öngörülürken, yeni düzenleme ile ihlalin giderilmesine ek olarak, şikâyete konu anahtar kelimenin tüm reklam modellerinde ve kampanya türlerinde tam eşleme ile negatif anahtar kelimelere eklenmesi ve buna ilişkin kanıtlayıcı bilgi ve belgelerin gecikmeksizin Bakanlığa sunulması yükümlülüğü getirilmiştir.
Veri Kullanımı ve Paylaşımı (Yönetmelik Madde 21)
» Önceki düzenlemede, ETHS’nin aracılık sözleşmesi süresi boyunca performansına ilişkin değerlendirme puanı ile dönemsel, özel gün, kategori ve ürün bazlı en çok tercih edilen ürün verileri, alıcıların cinsiyet, yaş grubu, il ve ilçe dağılımı ile satın alma gün ve saat verilerine bedelsiz ve etkin şekilde erişebilmesine ve taşımasına yönelik teknik imkân sağlanması öngörülmekteydi. Yeni düzenleme ile bu kapsam değiştirilmiş ve iki ayrı düzenleme getirilmiştir. Buna göre, ETHS’nin performansına ilişkin değerlendirme puanını taşımasına yönelik imkân, aracılık sözleşmesinin sona ermesinden itibaren bir yıl boyunca devam edecek şekilde genişletilmiştir. Bunun yanı sıra, ETHS’nin kendi siparişlerine ilişkin belirli satış verilerine (dönemsel, özel gün, kategori ve ürün bazlı en çok tercih edilen ürünler, alıcıların demografik ve coğrafi dağılımı ile satın alma zamanlaması) yalnızca aracılık sözleşmesi süresince bedelsiz şekilde erişebilmesine yönelik ayrı bir teknik imkân sağlanmıştır.
Bağımsız Denetim (Yönetmelik Madde 23)
» Önceki düzenlemede, bir önceki takvim yılına ilişkin bağımsız denetim raporunun her yıl nisan ayı içinde Bakanlığa gönderilmesi öngörülürken, yeni düzenleme ile bu süre ağustos ayına uzatılmıştır.
» Önceki düzenlemede, bağımsız denetim raporunda ETAHS veya ETHS’nin tescilli marka bilgilerine yer verilmesi öngörülürken, yeni düzenleme ile bu kapsam genişletilerek, yalnızca ETAHS veya ETHS’nin değil, ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin de tescilli marka bilgilerinin rapora dahil edilmesi hükme bağlanmıştır.
Mevzuata Uygunluk Raporu (Yönetmelik Madde 24)
» Önceki düzenlemede, orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS ve ETHS’lerin mevzuata aykırılıkları tespit etmek amacıyla her yıl inceleme yaparak hazırladıkları Mevzuata Uygunluk Raporunun izleyen takvim yılının nisan ayı içinde Bakanlığa sunulması öngörülmekteydi. Yeni düzenleme ile bu süre ağustos ayına uzatılmış ve ayrıca rapor kapsamında incelenecek mevzuata 7223 sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu da eklenmiştir.
Reklam Bütçesi (Yönetmelik Madde 28)
» Önceki düzenlemede toplam reklam bütçesinin %25’ine kadar olan sponsorluk harcamaları reklam bütçesi dışında tutulabiliyorken yeni düzenleme ile bu oran %50’ye çıkarıldı.
» Önceki düzenlemede, ETAHS’nin kendi lehine sonuç doğuracak şekilde reklam yaptırarak reklam bütçesini aşması halinde, Bakanlığı yanıltmaya yönelik iş ve işlemlerle reklam harcaması yapıldığı kabul edilmekteydi. Yeni düzenleme ile bu değerlendirme için ek bir şart getirilmiş, reklam bütçesinin aşılmasına ek olarak ETAHS’nin reklam harcamalarında maliyetine katlandığı tutarı Bakanlığa bildirmemesi durumunda da yanıltıcı işlem yapıldığı kabul edilmiştir.
» Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik kapsamında, kullanılmış malın alımı ve yenilenmiş ürünlerin satışıyla ilgili reklam harcamalarının reklam bütçesine dâhil edilmemesi için yeni bir istisna getirildi. Bu kapsamda, reklam bütçesinin %5’ine kadar olan bu tür reklam harcamaları genel reklam bütçesine dahil edilmeyecektir.
İndirim Bütçesi (Yönetmelik Madde 29)
» Önceki düzenlemede, taksitli satışlarda ETAHS veya ETHS’nin anlaşmalı olduğu ödeme hizmeti sağlayıcısı vasıtasıyla alıcıya uygulanacak vade farkı bedeline vade farkı bedeline ETAHS’nin katlanması indirim bütçesine dahil ediliyordu. Yeni düzenlemede, alıcılara sunulan ödeme erteleme imkânlarının maliyetinin de indirim bütçesi içinde değerlendirilmesi gerektiği hükmü getirildi.
» Önceki düzenlemede, afet durumlarında ETHS olarak faaliyet gösterilen durumlarda yapılan komisyon ve hizmet bedeli indirimleri, indirim bütçesi içinde değerlendirilmesi gereken harcamalara bir istisna olarak birinci fıkra içinde düzenlenmişti. Yeni düzenleme ile bu istisna birinci fıkradan çıkarılarak ayrı bir ikinci fıkra olarak düzenlenmiş ve kapsamı genişletilmiştir. Buna göre, afet durumlarına ek olarak, dezavantajlı kesimlerin ekonomik ve sosyal hayata katılımını desteklemek amacıyla sağlanan fayda ve indirimler de Bakanlığın önceden onayı alınmak kaydıyla indirim bütçesi dışında tutulabilecektir.
Yeni düzenleme ile Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik kapsamında, kullanılmış mal alımına ve yenilenmiş ürün satışına yönelik indirimlere ilişkin özel bir istisna getirilmiştir.
Buna göre, hesaplanan genel indirim bütçesinin yüzde beşine kadar olan bu konudaki indirimler, genel indirim bütçesi dışında tutulacaktır.
Elektronik Ticaret Lisansı Başvurusunun Sonuçlandırılması (Yönetmelik Madde 31)
» Yeni düzenleme ile ETAHS’lerin lisans alma ve yenileme yükümlülüklerine ilişkin ekonomik bütünlük kriterinin değerlendirme zamanı netleştirilmiştir. Önceki düzenlemede ekonomik bütünlük içinde bulunan ETAHS’lerin net işlem hacimleri ve işlem sayılarının dikkate alınacağı belirtilmişken, yeni düzenlemede bu değerlendirme “takvim yılı sonu itibarıyla” yapılacaktır ifadesi eklenmiştir.
» Önceki düzenlemede, ETAHS ve ekonomik bütünlük içinde bulunduğu ETAHS’lerin elektronik ticaret pazar yerleri üzerinden yurt dışına yaptığı satışlar lisans ücretine dâhil edilmezken, yeni düzenleme ile yurt dışı satış kavramı genişletilmiş ve belirli yatırımların lisans ücretinden düşülebileceği bir sistem getirilmiştir.
Lisans ücretinin hesaplanmasında ETAHS’nin net işlem hacminin, ETBİS verileri kullanılarak hesaplanan ETAHS ve ETHS’lerin toplam net işlem hacminin yüzde 20’sinden fazla olmaması şartıyla belirli satış ve yatırım harcamaları lisans ücretine tabi net işlem hacminden düşülebilecektir. Bu kapsamda düşülebilecek tutarlar, ETAHS ve ekonomik bütünlük içinde bulunduğu ETAHS’lerin elektronik ticaret pazar yerleri üzerinden yapılan yurt dışı satışlarının tutarı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan yatırım teşvik belgesi alınarak gerçekleştirilen yatırım harcamalarının iki katıdır. Ancak, bu düşülebilir tutarın hesaplanmasında belirli sınırlar getirilmiş olup, izin verilen oranın yüzde 15’ten az aşılması durumunda bu aşım dikkate alınmayacaktır.
Yeni düzenleme, yalnızca ETAHS’nin kendi yaptığı yatırım harcamalarını değil, aynı zamanda ETAHS’nin iştirak ettiği şirketler tarafından yapılan yatırım harcamalarını da lisans ücreti indirimine konu edebilecek bir yapı getirmiştir. Bu kapsamda, ETAHS’nin iştirak ettiği şirketlerin yaptığı yatırım harcamaları, ETAHS’nin sahip olduğu pay oranına göre hesaplanarak Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından tespit edilecek ve Bakanlığa bildirilecektir.
Yeni düzenleme ile hangi satışların yurt dışı satış olarak kabul edileceği detaylandırılmış ve genişletilmiştir. Buna göre, lisans ücreti hesaplamasında dikkate alınmayacak yurt dışı satışlar arasında ETAHS veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu ETAHS’ler tarafından elektronik ticaret pazar yerleri üzerinden doğrudan yapılan yurt dışı satışlar, siparişten önce yurt dışına gönderilen malların elektronik ticaret pazar yerleri üzerinden satışı, ETAHS ve ekonomik bütünlük içinde bulunduğu yurt içi ve yurt dışı ETAHS’ler arasındaki entegrasyon aracılığıyla yapılan yurt dışı satışlar, ETAHS’nin ekonomik bütünlük içinde bulunmadığı yurt dışındaki ETAHS’ler aracılığıyla yapılan satışlar ve yurt dışı IP adresi veya yabancı kart kullanılarak yapılan satışlar yer almaktadır. Ayrıca, Bakanlık, bu fıkrada belirtilmeyen başka yurt dışı satış türlerini belirleme yetkisine sahip olacaktır.
» Yeni düzenleme ile yurt dışı satışların hesaplanma yöntemi netleştirilmiştir. Buna göre, yurt dışı satış tutarları hesaplanırken, iptal ve iadeler hariç olmak üzere, düzenlenen nihai faturalar veya fatura yerine geçen belgelerin değerleri esas alınacaktır.
» Yeni düzenleme ile “entegrasyon” kavramı mevzuata eklenmiş ve tanımı yapılmıştır. Buna göre, entegrasyon, Türkiye’de yerleşik ETHS’lerin mal ve hizmetlerinin, ETAHS’nin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu yurt dışındaki ETAHS’lerin elektronik ticaret pazar yerlerinde doğrudan listelenmesini sağlayan sistemleri ifade etmektedir.
» Yeni düzenleme, yurt dışı satışa konu olan malların hukuki statüsünü de belirlemiştir. Buna göre, yurt dışı satışa konu olan malın, Gümrük Kanunu’nda tanımlanan serbest dolaşımda bulunan eşya statüsünde olması gerekmektedir.
Sipariş ve Stok Güncelleme Yükümlülüğü (Yönetmelik Madde 33)
» Yeni düzenleme ile ETAHS’nin stok bilgileri konusundaki yükümlülüğü değiştirilmiş, stok güncelleme sorumluluğu ETHS’ye verilmiş, ETAHS’ye ise bu güncelleme için teknik altyapıyı sağlama yükümlülüğü getirilmiştir. Ayrıca, lokanta, restoran, kafe, pastane ve benzeri yiyecek ve içecek hizmeti sunan ETHS’lere aracılık eden ETAHS’ler bu yükümlülükten muaf tutulmuştur.
» Yeni düzenleme ile yurt dışı satış olarak beyan edilen işlemlerin ispat yükü ETAHS’ye verilmiş, ETAHS’nin bu beyanı destekleyecek bilgi ve belgeleri temin etme, denetimlerin etkinliğini sağlama ve gerekli teknik altyapıyı oluşturma yükümlülüğü getirilmiştir.
Sonuç
Yönetmelikte yapılan değişiklikler, ETHS ve ETAHS’ların yükümlülüklerini netleştiren, bilgi doğrulama süreçlerini sıkılaştıran ve rekabet koşullarını iyileştiren çeşitli yenilikler içermektedir. Özellikle veri erişimi, haksız ticari uygulamalar, aracılık sözleşmeleri ve reklam/indirim bütçeleri konularında önemli güncellemeler yapılmıştır. Bu kapsamda, ilgili yükümlülükler açısından Yönetmelik değişikliklerine uyum sağlamak adına güncellemelerin göz önünde bulundurması gerekmektedir.
The content and materials published on this website are provided for informational purposes only and should not be used as a legal opinion in any way. This website and the information contained are not intended to establish an attorney-client relationship.