Dijital Sağlık: Diyetisyen ve Klinik Psikologlar İçin Yeni Dönem

1219 sayılı Tabâbet ve Şu’abatı San’atlarının Tarz-ı İcrâsına Dâir Kânun (“1219 Sayılı Kanun”) ek madde 13 kapsamında klinik psikolog, hemşire, ebe, fizyoterapist, odyolog, diyetisyenler sağlık meslek mensubu (“SMM”) olarak tanımlanmıştır. 1219 Sayılı Kanun kapsamında bağımsız olarak yapılabilecek mesleki uygulamalara ilişkin olarak Sağlık Bakanlığı tarafından yönetmelik çıkarılacağı belirlenmiştir.

Ancak 29.03.2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Sağlık Meslek Mensuplarının Serbest Meslek İcrası Hakkında Yönetmelik’e (“Yönetmelik”) kadar bu alanda kapsamlı bir düzenleme bulunmamaktaydı. Yönetmelik’in yayımlandığı tarihe kadar idari düzenlemelerdeki boşluk sebebiyle klinik psikolog, diyetisyen gibi SMM’ler mesleklerini serbest olarak icra ederken düzenlemelerin yetersizliği sebebiyle kararsızlıklar yaşamakta; bazen de engellerle karşılaşmaktaydı. Bu Yönetmelik ile kapsamda sayılan SMM’lerin mesleklerini serbest olarak nasıl icra edebilecekleri düzenlenmiştir.

Öncelikle Yönetmelik’e göre; diyetisyen, klinik psikolog gibi SMM’ler mesleklerini, ancak Yönetmelik’te öngörülen fiziki şartları taşıyan ve özel sağlık kuruluşu olarak tanımlanan, “sağlık meslek hizmet birimlerinde” icra edebilirler. SMM’lerin sağlık meslek hizmet birimi açabilmeleri için ise ilk kural, il sağlık müdürlüklerinden ruhsatname almaktır. SMM’ler, hiçbir surette kendi adlarına ruhsatlandırılmış sağlık meslek hizmet birimi olmaksızın danışmanlık, eğitim, koçluk veya başka isim altında sağlık hizmeti sunamazlar.

Yönetmelik kapsamında dikkat çeken, önemli noktalardan biri “sağlık meslek hizmet birimlerini” tüzel kişilerin açamayacak olmasıdır. Bunun anlamı ise şudur: bir tüzel kişilik adına kayıtlı “Beslenme Danışmanlığı Merkezi” veya “Psikolojik Danışmanlık Merkezi” gibi isimlerle merkezlerin açılması veya bu minvalde işletmelerin kurulması, sunulan sağlık hizmetleri için tüzel kişi üzerinden fatura düzenlenmesi de mümkün gözükmemektedir.

Bununla birlikte sağlık kabinleri hariç olmak üzere SMM’lere Yönetmelik’e uyum için 3 aylık bir geçiş süresi tanınmıştır. Uzun yıllardır serbest olarak mesleklerini icra eden ve hali hazırda belirli ofis/klinik/mekanlarda çalışan SMM’lerin yeni Yönetmelik’te öngörülen fiziki standartları (bina durumu ve mekânsal standartlar), personel standartları, hizmet standartları ve tabela standartlarını sağlaması da bu geçiş süresi içerisinde beklenmektedir. Bu sürenin sektör talepleri dikkate alınarak uzatılabileceği düşünülmektedir.

Aynı zamanda Yönetmelik’te birden fazla SMM’nin birlikte sağlık meslek hizmet birimi açması, bu birimlerin denetlenmesi, kayıt ve arşiv yükümlülükleri gibi konularda kurallar düzenlenmiş; SMM’lerin reklam yasağı, hasta bireylere sağlık hizmeti sunumunda hekimin tedavi planlaması zorunluluğu gibi çeşitli sınırların altı yeniden çizilmiştir.

Online Danışmanlık Hizmetleri (Uzaktan Sağlık Hizmetlerinin Sunumu)

Dijital sağlık ekosisteminin gelişmesi ile diyetisyen ve klinik psikologlar gibi SMM’ler, sunmuş oldukları sağlık hizmetlerinin niteliği ile uygun düştüğü ölçüde online sistemler aracılığıyla danışanları ile görüşmeler yapmaktadır.

Bu konuda 2022 yılında Uzaktan Sağlık Hizmetlerinin Sunumu Hakkında Yönetmelik (“Uzaktan Sağlık Yönetmeliği”) yayımlanmıştır. Uzaktan Sağlık Yönetmeliği kapsamında ise uzaktan sağlık hizmeti sunumunda yer alan tüm sağlık meslek mensupları sayılmıştır. Aynı yönetmeliğin 4.maddesinde ise “uzaktan sağlık hizmeti sunmak üzere bu Yönetmelik kapsamında Bakanlıkça yetkilendirilmiş sağlık kurum ve kuruluşları” sağlık tesisi olarak tanımlanmış; uzaktan sağlık hizmeti sunmak isteyen “sağlık tesisine” gerekli şartları sağlaması hâlinde Bakanlıkça uzaktan sağlık hizmeti faaliyet izin belgesi verileceği düzenlenmiştir.

Mesleklerini serbest olarak icra eden diyetisyen ve klinik psikologlar açısından Yönetmelik yayımlanana kadar bir belirsizlik söz konusuydu. Zira işyeri açma ruhsatı ile faaliyet gösterebilen diyetisyen ve klinik psikologların ofisleri/muayenehaneleri, mevzuat kapsamında “sağlık kuruluşu/sağlık tesisi” olarak tanımlanmadığından ve başvuru evrakları arasında istenen “sağlık tesisinin açılış ve işletilmesine dair ruhsat/izin/tescil belgesi” gibi bir belge mevcut olmadığından uzaktan sağlık hizmeti faaliyet izin belgesi alınmasında tereddütler yaşanıyordu.

Ancak gelinen aşamada, yeni Yönetmelik’te il sağlık müdürlüklerinden alınan ruhsatname ile açılabilecek “sağlık meslek hizmet birimleri” de özel sağlık kuruluşu olarak tanımlandığından, mesleklerini serbest olarak icra eden diyetisyen ve klinik psikologların da uzaktan sağlık hizmeti faaliyet izin belgesi almasının; uzaktan sağlık hizmetlerini Bakanlık tarafından tescil edilmiş Uzaktan Sağlık Bilgi Sistemi üzerinden sunmasının zorunlu olduğu tartışmasız gözükmektedir.