Suç Gelirlerinin Aklanmasını Önlenmesi Mevzuatında Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcılarına Karşı Yeni Önlemler Yürürlüğe Girdi

25 Aralık 2024 tarihli ve 32763 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ve Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’te yapılan önemli değişikliklerle; ödeme sistemleri, elektronik para kuruluşları, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıları ve kripto varlık hizmet sağlayıcılarını kapsayan önemli düzenlemeler getirilmişti.

Bu çerçevede, 28 Haziran 2025 tarihli ve 32940 sayılı Resmî Gazete’de, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 29 Sıra No’lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği (“Tebliğ”) yayımlanmıştır. Tebliğ ile kripto varlıklar yoluyla mali suçların önlenmesi amacıyla ek tedbirler öngörülmüştür.

I. Yönetici Özeti

Daha önce getirilen benzer yükümlülüklere ek olarak, Tebliğ kapsamında özellikle kripto varlık hizmet sağlayıcılarına (“KVHS”) ve platformlara yönelik aracılık yaptıkları işlemler bakımından hem müşterilerine hem de aracılık ettikleri işlemlere ilişkin ek bilgi edinme yükümlülükleri getirilmiştir.

Tebliğ ile platformlar, kripto transferlerinde işlem amacını açıklatmakla yükümlü kılınırken; KVHS’ler ise müşteri fon ve malvarlığı kaynaklarını sorgulamak, işlemin amacını öğrenmek ve gözetim sıklığını artırmak suretiyle ilave uyum tedbirleri uygulamak zorunda tutulmuştur.

Bunun yanı sıra, işlemin mahiyetine bağlı olarak belirli istisnalar hariç olmak üzere, platformlar ve saklama kuruluşlarının, müşterileri nam ve hesabına gerçekleştirdiği işlemler bakımından, günlük 3.000 ABD Doları ve aylık 50.000 ABD Doları limitleri öngörülmüş olup ayrıca bu işlemler için 48 saatlik, işlemin ilk kripto varlık çekim işlemi olması halinde ise 72 saatlik askı süresi uygulanması hükme bağlanmıştır.

II. Mevcut Düzenlemeler

Suç Gelirinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik (“Tedbirler Yönetmeliği”) ve Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmeliği’nde (“Uyum Yönetmeliği”) yapılan değişikliklerle, KVHS’ler uyum programı oluşturması gereken yükümlüler arasına dahil edilmişti. Ayrıca kripto varlık transferlerinde alıcı ve gönderici bilgilerinin alınması zorunlu hale getirilmişti.

Bu kapsamda kripto varlık hizmet sağlayıcılarına aşağıdaki yükümlülükler getirilmişti:

(i) Kurum politikaları oluşturmak;

(ii) Risk yönetimi, izleme ve kontrol faaliyetleri yürütmek;

(iii) Uyum görevlisi atamak ve uyum birimi kurmak; ve

(iv) Eğitim ve iç denetim faaliyetleri gerçekleştirmek.

Sermaye Piyasası Kurulu (“Kurul”) tarafından faaliyette olduğu duyurulan KVHS’lerin, en geç 25 Ocak 2025’e kadar uyum görevlisi ile yardımcısını atamış ve 25 Şubat 2025’e kadar uyum programlarını oluşturmuş olmaları gerekmekteydi.

İlaveten, Tedbirler Yönetmeliği’nin 24/A maddesi uyarınca KVHS’ler, 15.000 TL ve üzeri kripto varlık transferlerinde alıcı ve göndericinin belirli bilgilerini transfer mesajlarında paylaşmak ve doğruluğunu teyit etmekle yükümlü hale getirilmişti.

III. Değişiklikler ile Getirilen Yeni Düzenlemeler

1) Uyum Yönetmeliği Kapsamında Getirilen Yeni Düzenlemeler

- Tebliğ uyarınca; platformlar, gerçekleştirdikleri tüm kripto varlık transfer işlemlerinde, işlemin niteliğini açıklayıcı en az 20 karakter uzunluğunda bir ifadenin müşteriler tarafından girilmesini temin etmekle yükümlü kılınmıştır.

- Bunun yanı sıra, KVHS’ler tarafından müşterilerle iş ilişkisinin tesisi ile kimlik tespiti gerektiren diğer işlemlerde, asgari olarak Uyum Yönetmeliği’nin 13’üncü maddesinin birinci fıkrasının (c), (ç) ve (e) bentleri uyarınca öngörülen tedbirlerin uygulanması gerekmektedir.

Bu kapsamda, KVHS’ler aşağıdaki yükümlülükleri yerine getirmekle sorumlu olacaktır:

(i) İşleme konu malvarlığının ve müşteriye ait fonların kaynağı hakkında mümkün olduğu ölçüde bilgi edinmek;

(ii) işlemin amacı hakkında bilgi edinmek; ve

(iii) Uygulanan kontrollerin sayı ve sıklığını artırmak ve ilave kontrol gerektiren işlem türlerini belirlemek suretiyle iş ilişkisini sıkı gözetim altında tutmak.

2) Tedbirler Yönetmeliği Kapsamında Getirilen Tutar ve Süre Sınırlamaları

- Platformların aracılık ettiği ve diğer platformlara yapılan transferler de dahil olmak üzere, Tedbirler Yönetmeliği’nin 24/A maddesinin 6’ncı ve 7’nci fıkraları kapsamında gerçekleştirilen kripto varlık çekim işlemlerine, günlük 3.000 ABD Doları ve aylık 50.000 ABD Doları karşılığı tutarında sınır getirilmiştir. Öte yandan, aynı maddenin birinci fıkrası kapsamındaki transfer işlemlerinde, söz konusu tutar sınırlarının iki katı olarak uygulanacağı hükme bağlanmıştır.

- Aynı şekilde, Tedbirler Yönetmeliği’nin 24/A maddesinin 6’ncı ve 7’nci fıkraları kapsamında, platformların aracılık ettiği kripto varlık çekim işlemleri, transfer edilecek kripto varlığın alım, takas veya yatırma işleminden en az 48 saat, ilk kripto varlık çekim işlemleri bakımından ise en az 72 saat sonra gerçekleştirilebilecektir.

Ancak platformlar; müşterilerinin tanınmasına yönelik tüm tedbirlerin alınması, varlıkların kaynağına ilişkin bilgi ve belgelerin — banka veya diğer platformlar nezdindeki hesap detayları da dahil olmak üzere — periyodik olarak temin edilmesi ve müşterinin yukarıda belirtilen tutar ve süre sınırlamalarını bertaraf etmeye yönelik davranışlarda bulunmasının engellenmesi koşuluyla; likidite sağlayıcılığı, piyasa yapıcılığı veya piyasalar arası arbitraj işlemi amacıyla gerçekleştirildiği açıkça anlaşılan kripto varlık transferi işlemlerinde, her bir müşteri özelinde alınacak yönetim kurulu onayı ile söz konusu tutar ve süre sınırlamalarını uygulamama yolunu tercih edebilecektir.

Bununla birlikte, bu kapsamda istisna tanınan müşteriler bakımından, platformlar sürekli gözetim ve kontrol yükümlülüğü altında olup, gerçekleştirilen işlemlerin mahiyetinin likidite sağlayıcılığı, piyasa yapıcılığı veya piyasalar arası arbitraj işlemi olmadığının tespit edilmesi halinde, yukarıda belirtilen tüm tedbirlerin derhal uygulanması gerekecektir.

IV. Yürürlük ve Uyum

28 Haziran 2025 tarihli ve 32940 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 29 Sıra No’lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği yayım tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Saklama kurumlarının kendi müşterileri nam ve hesabına yaptıkları işlemler de Uyum Yönetmeliği kapsamında getirilen yeni düzenlemeler ile Tedbirler Yönetmeliği kapsamında getirilen tutar ve süre sınırlamalarına tabi olacaktır. Ancak platformlar ve saklama kuruluşları arasında gerçekleştirilen ve sermaye piyasası mevzuatından kaynaklanan işlemler için bu sınırlamalar geçerli olmayacaktır.