Türk Parası Kıymetini Koruma Mevzuatında Güncel Değişiklikler

15 Mart 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar (“Değişiklik Kararı”) yayımlanmıştır. Bu kapsamda, Değişiklik Kararı 15 Mart 2025 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Değişiklik Kararı kapsamında getirilen önemli değişikliklerden bazıları aşağıda gibidir:

(i) Türk parasının yurt dışına çıkarılmasına ilişkin sınır, 25.000 TL’den 185.000 TL’ye yükseltilmiş olup, bu tutarı aşan miktarların çıkarılması T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenecek esaslar çerçevesinde gerçekleştirilecektir.

(ii) Değişiklik Kararı öncesinde, Türkiye’de yerleşik kişiler (tüm Türk muhataplar dahil), Türkiye’de Sermaye Piyasası Kurulu (“Kurul”) tarafından verilen lisansa sahip bir banka veya aracı kurum (“Türk Aracı Kurumu”) aracılığıyla yurt dışındaki muhataplarla her türlü türev işlemine serbestçe taraf olabiliyordu. Değiştirilen madde, fon transferlerinin bankalar aracılığıyla gerçekleştirilmesi kaydıyla, vadeli işlemler ve opsiyon sözleşmeleri de dahil olmak üzere her türlü türev aracın yurt dışından alım satımının, Kurul tarafından yetkilendirilmiş banka ve aracı kurumlar aracılığıyla yapılması gerektiğini öngörmektedir. Ancak, Türkiye’de yerleşik kişileri hedefleyen herhangi bir tanıtım, reklam veya pazarlama faaliyeti yürütülmemesi koşuluyla, Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi inisiyatifleriyle yabancı finansal kuruluşlarla gerçekleştirdiği işlemler, bankalar ve aracı kurumlar aracılığıyla yapılma zorunluluğuna tabi değildir. Başka bir deyişle, Türkiye’de yerleşik kişilerin yabancı finansal kuruluşlarla kendi istekleriyle gerçekleştirdiği türev işlemler için Türk Aracı Kurumu kullanma zorunluluğu artık geçerli değildir. Bununla birlikte, her hâlükârda, bu tür işlemlere ilişkin fon transferlerinin bankalar aracılığıyla gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

(iii) Değişiklik Kararı’yla, yurt dışından vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri dâhil her türlü türev aracın alım satımına ilişkin düzenleme kapsamı genişletilmiştir. Değişiklik Kararı öncesi, bu işlemler yalnızca Kurul tarafından yetkilendirilmiş yurt içi veya yurt dışındaki aracı kuruluşlar aracılığıyla ve döviz transferinin bankalar üzerinden yapılması kaydıyla gerçekleştirilebiliyordu. Değişiklik Kararı’yla birlikte, bedel transferinin bankalardan yapılması şartı korunarak, söz konusu işlemler artık Kurul tarafından yetkilendirilmiş bankalar ve aracı kurumlar aracılığıyla yapılabilecektir.

(iv) Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik tanıtım, reklam ve pazarlama faaliyetlerinde bulunulmaması koşuluyla, Türkiye’de yerleşik kişilerin tamamen kendi inisiyatifleriyle yurt dışında yerleşik finansal kuruluşlarla gerçekleştirdiği türev işlemler, bankalar ve aracı kurumlar aracılığıyla yapılmak zorunda olmayacaktır. Ancak, bu işlemlere ilişkin bedel transferlerinin mutlaka bankalar aracılığıyla gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

(v) Değişiklik Kararı öncesi, Türkiye’de yerleşik kişilerin bu işlemleri yalnızca Kurul tarafından yetkilendirilmiş kuruluşlar aracılığıyla yapabileceği belirtilmişti. Değişiklik Kararı’yla bu sınırlama korunmakla birlikte, yetkilendirilmemiş kişilerin bu işlemlere aracılık edemeyeceği ve bu işlemlerle ilgili olarak yurt dışına transfer yapılamayacağı açıkça hükme bağlanmıştır.

(vi) Yetkisiz aracılık faaliyetlerinin önlenmesi amacıyla, Bankacılık Kanunu kapsamında faaliyet gösteren bankalar ile Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun kapsamında faaliyet gösteren ödeme ve elektronik para kuruluşlarının gerekli tedbirleri alması zorunluluğu getirilmiştir. Bu çerçevede, Kurul, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, yetki alanlarına giren konular çerçevesinde ellerindeki her türlü bilgiyi doğrudan veya oluşturulacak sistemler aracılığıyla birbirleriyle paylaşabilecektir.

(vii) Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt içinden temin edilen döviz veya kıymetli maden cinsinden kredilerin teminatı olarak, kredi kullananların Türkiye’de yerleşik grup şirketleri veya paylarına doğrudan sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortakları tarafından, bu krediler için Türkiye’de yerleşik banka ve finansal kurumları muhatap döviz veya kıymetli maden cinsinden garanti ve kefalet verebileceği düzenlenmiştir.