Enflasyon Düzeltmesi Uygulayan Şirketlerde Esas Alinacak Finansal Tablolara İlişkin Tebliğ

Bu makalede Sena Coşkun ortak yazar olarak yer almıştır.

15 Haziran 2024 tarihli 32577 sayılı Resmi Gazete’de Enflasyon Düzeltmesi Uygulayan Şirketlerde Esas Alınacak Finansal Tablolara İlişkin Tebliğ (“Tebliğ”) yayımlanmış ve yayım tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Tebliğ ile, şirketlerin genel kurul ve yönetim kurullarınca 2023 ve sonrası hesap dönemlerinde uygulanacak enflasyon düzeltmesine ilişkin esas alınacak finansal tabloların belirlenmesi amaçlanmıştır.

Tebliğ finansal tabloları enflasyon düzeltmesine tabi olan Türk Ticaret Kanunu’nda (“TTK”) düzenlenen şirketleri kapsamakta olup, Tebliğ’de sayılan belirli kanunlardaki[1] konuya ilişkin özel düzenlemeler saklı tutulmuştur.

Tebliğ ile düzenlenen esaslı hususlar aşağıda özetlenmiştir:

• Öncelikle, finansal tablolarını Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından belirlenen muhasebe standartlarına uygun hazırlamak zorunda olan şirketler (“KGK Düzenlemelerine Tabi Şirketler”), TTK’nın 88. maddesine göre hazırlanan enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tabloları esas alacaktır.

• KGK Düzenlemelerine Tabi Şirketler dışında kalan şirketler için ise;

(i) 2023 yılı hesap dönemi sonrasındaki hesap dönemlerinde Vergi Usul Kanunu (“VUK”) geçici madde 33 ve Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğ (Sıra No: 555) (“VUKGT”) kapsamında enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tablolar,

(ii) 2023 yılı hesap dönemine ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu ve Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğ (Sıra No: 555) kapsamında enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tablolar ile enflasyon düzeltmesi uygulanmamış finansal tablolar aşağıdaki kapsamda birlikte dikkate alınacaktır:

*Hemen belirtilmelidir ki Tebliğ uyarınca, yukarıda belirtilen kapsamındaki şirketlerde, dağıtılması öngörülen kâr payı tutarı, VUK hükümlerine göre enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tablolarda bulunan kâr dağıtımına konu kaynakların toplamını aşamayacaktır. Ayrıca, kar dağıtımına ilişkin olarak vergi kanunlarında yer alan hükümlerin de dikkate alınması gerekmektedir.

Buna ek olarak, Tebliğ’de şirket sermayesine ilişkin düzenlemeler de getirilmiştir. Şöyle ki;

• Tebliğ kapsamında, şirketlerin sermayesine yönelik yapılacak değerlendirmelerde, TTK ile uyumlu şekilde, şirketin ticaret siciline tescil edilmiş olan sermaye tutarının esas alınacağı açıklığa kavuşturulmuştur.

Zira VUK madde 298’e göre, enflasyon düzeltmesi sadece bilançoda yer alan parasal olmayan kıymetlere uygulanacaktır. Bu tür kıymetler arasında öz kaynak da bulunduğundan özkaynaklar içerisinde değerlendirilen sermaye, sermayenin düzeltilmesi için kullanılan hesaplar, hisse senetleri ihraç primleri, hisse senedi iptal karları, yasal yedekler, statü yedekleri, olağanüstü yedekleri enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır. Bu öz kaynak kalemleri, enflasyon düzeltmesi yapıldıktan sonra bilançoda buna göre düzenlenerek yer alacaktır. Fakat şirket esas sermayesi değişikliği esas sözleşme değişikliği anlamına geldiği için TTK madde 421 uyarınca, kanunda veya esas sözleşmede aksine hüküm bulunmadığı takdirde, şirket sermayesinin en az yarısının temsil edildiği genel kurulda, toplantıda mevcut bulunan oyların çoğunluğu ile alınabilecektir.

Dolayısıyla, her ne kadar enflasyon düzeltmesi hesaplamalarında şirket sermayesinde değişiklik olduğu sonucuna ulaşılsa da Tebliğ ile TTK’de yer alan hükme uygun bir düzenleme getirilmiş, şirket sermayesine ilişkin yapılacak değerlendirmelerde şirketin ticaret siciline tescil edilmiş olan sermaye tutarının esas alınacağı belirtilmiştir. Zira sermaye değiştirilemeyeceğinden sermaye kalemlerinde yapılan düzeltme sermaye düzeltmesi olumlu farkları hesabında izlenecektir.

• Tebliğ’de enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan sermaye düzeltmesi olumlu farkları, diğer öz sermaye kalemlerine ilişkin olumlu farklar ile bunların dışında kalan iç kaynakların, enflasyon düzeltmesinden kaynaklı zararlar dâhil zararlar ve olumsuz farklardan mahsup edildikten sonra kalan kısmın TTK madde 462 uyarınca, sermaye artırımında kullanılabileceği belirtilmiştir.

Buna göre, öz kaynakların enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan olumlu farklar, olumsuz farklardan fazla ise söz konusu farklar birbirine mahsup edildikten sonra kalan olumlu fark TTK madde 462 uyarınca, sermaye artırımı işleminde kullanılabilecektir. Zira söz konusu artırımın kaynağı olan farklar da Ticaret Sicil Müdürlüğüne sunulacak raporda belirtilmesi gerekecektir. 

• Tebliğ’de genel kurul kararıyla enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan sermaye düzeltmesi olumsuz farklarının ve enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan diğer olumsuz farkların sermaye azaltımı yoluyla sermaye azaltımında kullanılabileceği de ayrıca düzenlenmiştir.

Bu kapsamda son olarak, KGK Düzenlemelerine Tabi Şirketler tarafından yapılacak sermaye arttırımlarına yönelik de kısıtlama getirilmiştir. Bu kapsamda, söz konusu şirketlerin sermaye arttırımlarında TTK madde 88’e göre hazırlanan enflasyon muhasebesi uygulanmış finansal tablolar esas alınmakla birlikte sermayeye ilave edilecek iç kaynak tutarının VUK’a göre enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tablolarda yer alan sermayeye ilave edilebilecek iç kaynakların toplamını aşamayacağı düzenlenmiştir.