Kripto Platformlarında Rezerv Denetimleri Başlıyor. Sermaye Piyasası Kurulu Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların Rezerv Kanıt Denetimleri Hakkında İlke Kararı Yayımladı

13 Mart 2025 tarihli ve 32840 sayılı Resmi Gazete’de, Sermaye Piyasası Kurulu (“Kurul”) tarafından yayımlanan III-35/B.1 sayılı Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcılarının Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliğ ile kripto varlık hizmet sağlayıcılara (“KVHS”) rezerv kanıt sunma yükümlülüğü getirilmişti. Bu yükümlülüğün nasıl denetleneceği ise, 08.05.2025 tarihli ve 30/846 sayılı Kurul kararıyla yürürlüğe konulan i-SPK.35/B.2 sayılı İlke Kararı (“İlke Karar”) ile netleşmiş olup, KVHS nezdinde gerçekleştirilecek rezerv kanıt denetimlerinin usul ve esasları belirlenmiştir. Buna göre denetimler, hem periyodik olarak hem de faaliyet izni başvurularından önce yürütülecektir.

Denetimler, yalnızca bilgi sistemleri denetçileri tarafından gerçekleştirilecek olup, süreç ilgili düzenlemelerde tanımlanan standartlar çerçevesinde yürütülecektir.

I. YÖNETİCİ ÖZETİ

KVHS’lerin Rezerv Kanıt Süreçleri Netleşti. Yeni İlke Kararı ile, KVHS’lerin müşteri varlıklarını rezervlerde tuttuklarını belgelemeye yönelik denetim süreçleri bağımsız bilgi sistemleri denetçileri tarafından yürütülecek şekilde sistematik şekilde belirlenmiştir.

Karar, denetim dönemleri, kapsam, rapor formatları ve teyit yöntemleri gibi birçok kritik başlıkta detaylı düzenlemeler içermektedir. . Bu kapsamda denetim sonuçlarının güvenilirliğini arttırmak, şeffaflığını güçlendirmek ve müşteri varlıklarının gerçekten saklandığını objektif biçimde ortaya koymak amaçlanmaktadır.

Aşağıda, söz konusu İlke Kararı ile getirilen yenilikler ve uygulamaya dair düzenlemelere ilişkin bilgiler detaylı olarak açıklanmıştır.

II. İLKE KARAR İLE GETİRİLEN YENİ DÜZENLEMELER

1) Denetim Dönemi ve Sözleşme

• Denetim dönemi, her yılın üçüncü, altıncı, dokuzuncu ve on ikinci ayları olmak üzere her bir üçer aylık periyotları kapsar.

• Denetimler için KVHS ile bilgi sistemleri bağımsız denetim kuruluşları arasında denetime tabi her üç aylık dönemin en geç ilk ayında rezerv kanıt denetiminin yürütülmesine ilişkin olarak sözleşme imzalanır. Sözleşme, söz konusu yılın diğer denetim dönemlerini de kapsayacak şekilde topluca imzalanabilir.

• Aynı denetim firması en fazla 12 dönem, aynı bilgi sistemleri baş denetçisi aynı KVHS için en fazla 4 dönem üst üste görev alabilir.

2) KVHS’nin Yükümlülükleri

• Sözleşme sonrası aşağıdaki bilgiler denetçiye sunulmalıdır:

o Kripto varlık listesi

o Müşteri varlıklarının cari değeri

o Cüzdan bilgileri (adresler, saklama modeli, ağlar)

o Denetim için gerekli diğer bilgiler

3) Platformların yukarıdakilere ek olarak denetçiye sunması gerekenler:

• Müşteri nakit bakiyeleri

• Platforma ait varlıklar ve saklama kuruluşları

• Banka hesap bilgileri

4) Denetim Kapsamı

• Denetçi,Müşteri varlıklarının en az %80’ini kapsayacak şekilde, müşterilere ait kripto varlıklar içerisinde en büyük bakiyeye sahip asgari 10 kripto varlık denetime dahil edilir.

5) Ayrıca, platformun likit rezervinin tamamı denetlenir ve raporda ayrı başlık altında belirtilir.

Doğrulama ve Teyit Süreçleri

• Kapsamdaki kripto varlıkların %100’ü teyit edilir.

• Cüzdan adresleri, soğuk/sıcak cüzdan ayrımı, ağ bilgileri gibi veriler denetçiye sağlanır.

• Denetçi, rastgele iki tarih belirleyerek verileri zincir üzerinde kontrol eder. Seçilen tarihler, denetim tarihinin bir gün öncesine kadar kripto varlık hizmet sağlayıcı ile paylaşılmaz.

• Denetçi, KVHS’nin ilettiği cüzdan adreslerinin KVHS’ye ait olduğunun teyidini yapar.

6) Bağımsız Denetim Standartları

• BDS 500, BDS 520 ve BDS 530 standartları kıyasen uygulanır.

7) Denetim Raporu Hazırlığı ve Teslimi

• Rapor, denetçi tarafından imzalandıktan sonra 10 iş günü içinde KVHS yönetim kuruluna sunulur.

• Kurul’a, 15 iş günü içinde raporun kabulüne yönelik yönetim kurulu kararıyla birlikte gönderilir.

• Rapor yalnızca yönetim kurulu ve Kurul ile paylaşılır.

Denetim raporu, ilgili denetim döneminin bitimini takip eden 15 iş günü içerisinde raporun kabulüne yönelik yönetim kurulu kararıyla birlikte SPK’ya gönderilecek. Ayrıca denetim sürecinde denetçi tarafından toplam rezerv koruma oranının %100’ün altında kaldığının tespit edilmesi halinde bu durum derhal Kurul’a bildirilek.

8) Kamuya Açıklama ve Gizlilik

• Denetim raporu KVHS yönetim kurulu ve SPK dışında herhangi bir taraf ile paylaşılamaz.

Raporun kamuya açık versiyonunda yalnızca müşteri varlıklarına dair rezerv oranları son denetim raporuna uyumlu olmak kaydıyla paylaşılabilir.Denetim firmasına ilişkin bilgi yayımlanamaz.