Elektronik Ticaret Yönetmeliği’nde Güncel Değişiklikler

08.03.2025 tarihli 32835 sayılı Resmi Gazete’de Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Yönetmelik Değişikliği”) yayımlanmıştır. Böylece, Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) nezdinde, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı (“ETAHS” veya “Platform”) ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılar (“ETHS” veya “Satıcı”) açısından teknik ve idari ayrıntılar içeren yeni düzenlemeler ve mevcut düzenlemelerde değişiklikler gerçekleştirilmiştir.

Aşağıda ayrıntılı olarak açıklayacağımız üzere Yönetmelik Değişikliği ile aşağıdaki hususlarda değişiklik gerçekleştirilmiştir:

- Satıcıların Platformlara bildirmesi gereken bilgiler ve Platformların doğrulama yükümlülüğü bulunan bilgi türleri güncellenmiştir.

- Haksız ticari uygulama teşkil eden konulara, Satıcıların sözleşme ile kabul etmediği veya ön onayının olmadığı durumlarda cayma hakkı süresinin yasal sürelerin üzerine çıkarılması ve Satıcılardan dahili iletişim sistemi aracılığıyla açıklama talep etmeden veya belgelendirmeden cezai şart uygulanması eklenmiştir.

- Aracılık sözleşmelerinde yapılan değişikliklerin dahili iletişim sisteminde bildirilmesine ilişkin sürelerin değişikliğin Satıcı lehine olması veya hukuki yükümlülükler sebebiyle yapılması hallerinde uygulanmayacağı belirtilmiştir.

- Satışa ilişkin bazı bilgilere, aracılık ilişkisinin bitiminden itibaren bir yıl daha şeffaf bir şekilde erişilebilmesi için gerekli teknik önlemlerin alınması gerektiği düzenlenmiştir.

- Arama motorlarına kelime bazlı verilen reklamlara ilişkin Bakanlık tarafından ihlal bildiriminde bulunulması halinde alınması gereken teknik tedbirler detaylandırılmıştır.

- Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHSlara veri kullanımı ve paylaşımı, denetim, raporlama yükümlülüklerinde güncellemeler gerçekleştirilmiştir.

- Lisans ücreti hesabına ilişkin ayrıntılı hesap usulü güncellemeleri yapılmıştır.

Bu bilgiler ışığında, Platformların, Satıcıların sisteme kayıtları aşamasından başlayarak tüm satıcılık ilişkisi boyunca gerçekleştirdiği işlemlerinin, satışa sunduğu mal ve hizmetlerin kontrolünü şeffaf bir şekilde gerçekleştirmesi ve talep halinde yetkili mercilere sunabilecek şekilde kayıt altına alınmasının öneminin arttığını belirtiriz.

A. YÖNETMELİK DEĞİŞİKLİĞİ İLE GETİRİLEN YENİLİKLER

1.  Satıcıların Bilgi Verme ve Platformların Doğrulama Yükümlülükleri

Yönetmelik Değişikliği ile Satıcı’nın Platform’a ibraz etmesi gereken bilgiler listesinden KEP adresi çıkarılmıştır. (Yönetmelik m.5/4)

Mevcut düzenlemeler ışığında, tacir veya esnaf ve sanatkâr olan Satıcı’ların Platform’daki sayfalarında aşağıdaki bilgileri bulundurması yeterlidir.

- Ticaret unvanı, işletme adı veya tescilli marka bilgilerinden en az biri.

- Esnaf ve sanatkâr için vergi kimlik numarası, tacirler için MERSİS numarası.

Tacir veya esnaf ve sanatkâr olmayan Satıcıların ise sayfalarında merkez adreslerinin bulunduğu il bilgisine yer vermesi gerekmektedir.

Öte yandan, Satıcı sayfasına eklemeksizin,

- Tacir veya esnaf ve sanatkar olan Satıcıların merkez adresini, e-posta adresini ve telefon numarasını,

- Tacir veya esnaf ve sanatkar olmayan Satıcıların ise ad, soyad, TCKN, e-posta ve telefon numarasını,

Platform’a bildirmesi gerekmektedir.

Yönetmelik’in 6. maddesine eklenen düzenlemeler ile Platform’un Satıcı bilgilerini her takvim yılında en az bir defa doğrulama yükümlülüğü somutlaşmıştır. Ayrıca, Platform’ların, onaylanmış elektronik iletişim adresinin ve doğruladığı tacir veya esnaf ve sanatkâr olan Satıcı için merkez adresi, tacir veya esnaf ve sanatkâr olmayan Satıcı için merkez adresinin bulunduğu il bilgisi, ad, soyad ve T.C. kimlik numarasının kendisinde bulunduğuna ilişkin bilgiye Satıcılara tahsis ettiği alanda yer vermelidir.

Böylece hem satıcıların bilgilerinin herkes tarafından erişilerek dolandırıcılık gibi hukuka aykırılıklara sebep olması önlenmiş hem de Satıcı bilgilerinin Platform nezdinde bulundurularak olası bir hukuki uyuşmazlık veya denetimde erişilebilir olması sağlanmıştır.

Satıcı ile Platform arasında akdedilen aracılık sözleşmelerde bu hükmün aksine bir bilgi verme yükümlülüğü bulunmaktaysa sözleşmenin güncellenmesi ve dahili iletişim sisteminden paylaşılması gerekecektir.

Ek olarak, Platform’ların Satıcı’nın ürün listelemediği takvim yıllarında söz konusu bilgileri doğrulmakla yükümlü olmadığı düzenlenmiştir. Böylelikle, ilgili takvim yılı gözetilerek Platform’ların yalnızca ürün listeleyen satıcıların bilgilerini doğrulamasını zorunlu kılarak, iş yükünün azaltılıp, operasyonel maliyetlerin düşeceği, veri işleme ve uyumluluk risklerinin de minimize edileceği bir uygulamaya geçilmiştir.

2. Haksız Ticari Uygulama Türlerine Yapılan Eklemeler

Yönetmelik Değişikliği ile birlikte aşağıdaki işlemlerin haksız ticari uygulama kabul edileceği düzenlenmiştir:

- Aracılık sözleşmesinde belirtilmeksizin veya Satıcı tarafından Satıcı’nın önceden onayı alınmaksızın, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda belirtilen sürelerin üzerinde cayma hakkı süreleri belirlenmesi.

- Aracılık sözleşmesinde belirtilen cezai şartı gerektiren durumun belge ve kayıtlar ile tespit edilebildiği durumlar hariç olmak üzere; Satıcı’nın dâhili iletişim sistemi üzerinden Satıcıdan açıklama talep etmeden cezai şart uygulaması.

Bu kapsamda, aracılık sözleşmelerinde cayma hakkının re’sen Platform tarafından belirleneceği veya cezai şartın derhal uygulanacağı yönünde düzenlemeler varsa çıkarılmalıdır.

3. Satış Verilerinin Kullanımı

Platform ile Satıcı arasındaki aracılık ilişkisinin süresi boyunca ve sona ermesinden itibaren bir yıl daha, Platform, Satıcı tarafından satışa sunulan ürünlerin satış ve iade verileri, özellikleri, açıklamaları, görselleri, soru, cevap ve değerlendirmeleri, Satıcı performansına ilişkin değerlendirme puanı bilgilerini Satıcı’ya bedelsiz olarak sunmalı ve bu bilgileri taşıma imkanı tanımalıdır. (Yönetmelik m. 15/2/a)

4. Aracılık Sözleşmesinde Yapılan Değişikliklerin Bildirimi

Yönetmelik’in 16. maddesinde gerçekleştirilen değişiklik ile Satıcı lehine yapılan değişikliklerde, değişikliğin dahili iletişim sisteminden bildirilmesinden itibaren 15 gün geçmesinin beklenilmesi kriteri uygulanmayacağı düzenlenmiş ayrıca hukuki yükümlülükler sebebiyle gerçekleştirilecek değişiklikler neticesinde yapılan bildirimler için bekleme süresi bulunmadığı belirtilmiştir.

5. Çevrimiçi Arama Motorlarında Tanıtım

Yönetmelik Değişikliği ile birlikte, Ticaret Bakanlığı tarafından çevrimiçi arama motorlarına verilen reklamların hukuka aykırılığına ilişkin bir ihlalin tespit edilmesi durumunda, idari yaptırım uygulanacağı açıkça Yönetmelik’in 20. maddesinde düzenlenmiştir.

Yönetmelik Değişikliği’nin 7. maddesi ile birlikte, Yönetmeliğin “Çevrim içi arama motorlarında tanıtım ve erişim imkânı” 20. maddesinin 5. fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Böylece, ihlalin ortadan kaldırılmasının yanı sıra, şikâyete konu anahtar kelimenin çevrim içi arama motorlarında metin reklamı verilmesini sağlayan tüm reklam modelleri ve kampanya türlerinde tam eşleme ile negatif anahtar kelimelere eklenmesi gerektiği vurgulanmıştır. Aynı şekilde eski metin sadece Bakanlığa bilgi verilmesini ön görmekte iken, yeni metinde ise, tam eşleme ile negatif anahtar kelime eklenmesi faaliyetine yönelik olarak kanıtlayıcı bilgi ve belgelerin Ticaret Bakanlığı’na sunulması gerektiği belirtilmiştir.

Yeni düzenleme ile birlikte belirtilen negatif anahtar kelimelere ekleme gibi işlem detayları, reklam düzenlemeleri ve rekabetin korunması amacıyla yapılan güncellemeleri yansıtmaktadır. Bu değişiklikle, reklam faaliyetleri ve şikâyet başvuruları arasındaki bağlantı daha açık hale gelmiştir.

Ayrıca ilgili taraflara bu yükümlülüğün yerine getirildiğine dair kanıtlayıcı bilgi ve belge sunma yükümlülüğü de getirilmiştir. E-Ticaret sitesi bu yükümlülüğü yerine getirdiğini aşağıda sunulan hususlar ile kanıtlayabilecektir. Şöyle ki;

- Reklam yönetim paneli ekran görüntüleri vasıtasıyla: Google Ads, Bing Ads gibi platformlarda oluşturulan reklam kampanyalarına dair ekran görüntüleri veya raporlar iletilebilir. Bu raporlar, hangi anahtar kelimelerin hedeflendiğini ve hangi negatif anahtar kelimeleri eklendiğini göstermektedir. Bu hususta örneğin, Google Ads panelinde "Anahtar Kelimeler" sekmesinden negatif anahtar kelimeleri içeren ekran görüntüleri alınabilecektir.

- Performans raporları vasıtasıyla: Yapılan değişikliklerin ardından reklam performansını gösteren analizler iletilebilir. Bu hususta örneğin, negatif anahtar kelimelerin eklendiği tarih ile öncesi arasındaki farkları gösteren rapor, reklamların doğru kitleye ulaştığını ve yanlış kitleye gösterilmediğini kanıtlayabilecek bir belge olarak değerlendirilebilecektir.

6. Orta, Büyük ve Çok Büyük Ölçekli Platformlara Getirilen Değişiklikler

Yönetmelik Değişikliği ile birlikte orta, büyük ve çok büyük ölçekli platformların işlemlerine ilişkin düzenlemeler getirilmiştir. Bu nedenle, öncelikle ölçeklerin neye göre belirlendiğinin belirtilmesinde fayda bulunmaktadır.

Yönetmelik Değişikliği ile orta, büyük ve çok büyük ölçekli platformların aracılık hizmeti esnasında elde ettiği veri kullanımı ve paylaşımına ilişkin sınırlar düzenlenmiş, bağımsız denetim ve mevzuata uygunluk raporunun Ticaret Bakanlığı’na sunulması gereken dönemler güncellenmiştir. Büyük ve çok büyük ölçekli olduğu için reklam bütçesi belirlemesi gereken Platform’ların bu bütçeleri belirlemede esas alacağı kriterler güncellenmiştir.

7. Lisans Ücreti Hesaplaması

Bilindiği üzere bir takvim yılındaki net işlem hacmi on milyar Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı yüz bin adedin üzerinde olan ETAHS, büyük ölçekli ve çok büyük ölçekli ETAHS ile orta, büyük ve çok büyük ölçekli olup toplam satış hasılatının yarısından fazlasını elektronik ticaret satışlarından elde eden ETHS, faaliyetine devam edebilmek için Bakanlıktan lisans almak ve lisansını yenilemek zorundadır.

Yönetmelik Değişikliği ile lisans ücreti hesabına esas teşkil eden işlem hacim sayısı hesabına ilişkin kriterler güncellenmiştir. Yurt dışı satışlarının lisans ücreti hesabına katılmayacağı belirtilmiştir.

8. Çeşitli Hükümler ve Yürürlük

Yönetmelik Değişikliği ile Yönetmelik’in 33/8 maddesine getirilen düzenleme ile Platform’ların, elektronik ticaret pazar yerlerinde satışına aracılık ettiği malların sipariş bilgilerinin Satıcı’ya eş zamanlı iletilmesine ve Satıcı tarafından stok bilgilerinin güncellenmesine yönelik teknik altyapıyı sağlamakla yükümlü olduğu belirtilmiş; ancak bu hükmün lokanta, restoran, kafe, pastane ve benzeri yiyecek ve içecek hizmeti sunan Satıcılara aracılık eden Platformlara uygulanmayacağı belirtilmiştir.

Yönetmelik Değişikliği ile gerçekleştirilen tüm değişiklikler yayım tarihi olan 08.03.2025 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

B. SONUÇ

Aşağıda ayrıntılı olarak açıklayacağımız üzere Yönetmelik Değişikliği ile aşağıdaki hususlarda değişiklik gerçekleştirilmiştir:

- Satıcıların Platformlara bildirmesi gereken bilgiler ve Platformların doğrulama yükümlülüğü bulunan bilgi türleri güncellenmiştir.

- Haksız ticari uygulama teşkil eden konulara, Satıcıların sözleşme ile kabul etmediği veya ön onayının olmadığı durumlarda cayma hakkı süresinin yasal sürelerin üzerine çıkarılması ve Satıcılardan dahili iletişim sistemi aracılığıyla açıklama talep etmeden veya belgelendirmeden cezai şart uygulanması eklenmiştir.

- Aracılık sözleşmelerinde yapılan değişikliklerin dahili iletişim sisteminde bildirilmesine ilişkin sürelerin değişikliğin Satıcı lehine olması veya hukuki yükümlülükler sebebiyle yapılması hallerinde uygulanmayacağı belirtilmiştir.

- Satışa ilişkin bazı bilgilere, aracılık ilişkisinin bitiminden itibaren bir yıl daha şeffaf bir şekilde erişilebilmesi için gerekli teknik önlemlerin alınması gerektiği düzenlenmiştir.

- Arama motorlarına kelime bazlı verilen reklamlara ilişkin Bakanlık tarafından ihlal bildiriminde bulunulması halinde alınması gereken teknik tedbirler detaylandırılmıştır.

- Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHSlara veri kullanımı ve paylaşımı, denetim, raporlama yükümlülüklerinde güncellemeler gerçekleştirilmiştir.

- Lisans ücreti hesabına ilişkin ayrıntılı hesap usulü güncellemeleri yapılmıştır.

Bu düzenlemeler ışığında, Platformların aracılık sözleşmelerini gerekiyorsa güncellemesi ve yaptıkları tüm işlemleri hesap verilebilir bir şekilde şeffaflık kriterine uygun olarak belgelendirilmesi gerektiği sonucuna varılmaktadır.