7529 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Kapsamında Elektronik Ticaret Mevzuatında Gerçekleştirilen Değişiklikler
Contents
- A. 6563 Sayılı Kanun’da Yapılan Değişiklikler ve Getirilen Yenilikler
- B. Değişiklik Gerekçeleri
- C. Yürürlük Tarihi
- D. Sonuç
30.10.2024 tarihli ve 32707 sayılı Resmî Gazete’de Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Değişiklik Kanunu”) yayımlanmıştır. Değişiklik Kanunu ile 23.10.2014 tarihli ve 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun (“Kanun”) ve sair mevzuatların bazı hükümlerinde değişiklik ve ekleme yapılmak suretiyle, ticari hayatta yaşanan gelişmeler ile Anayasa Mahkemesi (“AYM”) tarafından somut norm denetimi kapsamında verilen iptal kararlarına uygun olarak muhtelif konulara ilişkin ihtiyaç duyulan kanuni düzenlemelerin hayata geçirilmesi amaçlanmıştır.
İşbu bilgi notumuzda; Değişiklik Kanunu ile elektronik ticaret mevzuatında yapılan önemli değişiklikler ve getirilen yenilikler, ayrı başlıklar halinde ele alınacaktır.
A. 6563 Sayılı Kanun’da Yapılan Değişiklikler ve Getirilen Yenilikler
Değişiklik kanunun 9. ve 10. maddeleri uyarınca; Aracı hizmet sağlayıcılarının e- ticaret lisansı alması ile İntibak süreci başlıklı maddelerinde değişiklikler yapılarak, AYM’nin iptal kararları ile güncel piyasa gelişmelerine uygun olması amacıyla düzenlemeler gerçekleştirilmiştir.
– Değişiklik Kanunu’nun 9. maddesi ile Kanun’un ek 4 üncü maddesinin yedinci fıkrasına, eski halinde yer alan “Lisans ücretinin hesaplanmasında, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve ekonomik bütünlük içinde bulunduğu elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların elektronik ticaret pazar yerleri üzerinden yurt dışına yapılan satışlar hesaba dâhil edilmez.” cümlesinden sonra “b) Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının net işlem hacminin, ETBİS verileri kullanılarak hesaplanan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların net işlem hacimleri toplamının yüzde yirmisinden fazla olmaması şartıyla, izleyen takvim yılında gerçekleştirilen; 1) (a) bendinde belirtilen satış tutarının, 2) Yatırımların proje bazında desteklenmesine dair mevzuat uyarınca Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından yatırım teşvik belgesi alınarak gerçekleştirilen yatırım harcaması tutarının, iki katı o takvim yılına ilişkin net işlem hacminden indirilir. c) (b) bendinde belirtilen haddin aşılıp aşılmadığının tespitinde yüzde on beşin altındaki had aşımları dikkate alınmaz.” hükümleri eklenmiştir.
Düzenlemenin son hali ile birlikte son duruma göre; lisans ücretinin hesaplanmasında, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların yurt dışına yaptığı satışlar hesaba katılmamaktadır. Ayrıca, Hizmet ve Aracı Hizmet sağlayıcılarının net işlem hacminin, ETBİS verileri kullanılarak hesaplanan toplam işlem hacminin %20'sinden fazla olmaması gerektiği belirtilmiştir. Böylece ETBİS’e yapılan girişlerin doğruluğunun önemi artmış bulunmaktadır.
Güncel düzenlemeler uyarınca, net işlem hacmi yapılacak indirim hesaplamalarında, yurt dışı satış tutarı ve yatırım harcaması tutarlarının iki katı, net işlem hacminden düşülecektir. Yatırım harcamaları için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'ndan alınan yatırım teşvik belgesi gereklidir.
Lisans ücreti hesaplamalarında yapılacak indirim, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının net işlem hacminin, ETBİS verileri kullanılarak hesaplanan ETAHS ve ETHS’lerin net işlem hacimleri toplamının %20’sinden fazla olmayacağı düzenlenmiştir. İşbu haddin aşılması halinde, %15'in altındaki aşım durumlarının dikkate alınmayacağı düzenlenmiştir. Bu düzenlemeler, elektronik ticaret pazarında şeffaflık ve izlenebilirlik sağlamayı hedeflerken, kuralların ihlali durumunda uygulanabilecek cezai müeyyidelerin de netleştirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.
Ek 4. Maddenin 7. Fıkrasının Değişiklik Öncesi Hali | Ek 4. Maddenin 7. Fıkrasının Değişiklik Sonrası Nihai Hali |
(7) Lisans ücretinin hesaplanmasında, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve ekonomik bütünlük içinde bulunduğu elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların elektronik ticaret pazar yerleri üzerinden yurt dışına yapılan satışlar hesaba dâhil edilmez | (7) Lisans ücretinin hesaplanmasında; a) Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve ekonomik bütünlük içinde bulunduğu elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların elektronik ticaret pazar yerleri üzerinden yurt dışına yapılan satışlar hesaba dâhil edilmez.
b) Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının net işlem hacminin, ETBİS verileri kullanılarak hesaplanan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların net işlem hacimleri toplamının yüzde yirmisinden fazla olmaması şartıyla, izleyen takvim yılında gerçekleştirilen; 1) (a) bendinde belirtilen satış tutarının, 2) Yatırımların proje bazında desteklenmesine dair mevzuat uyarınca Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından yatırım teşvik belgesi alınarak gerçekleştirilen yatırım harcaması tutarının, iki katı o takvim yılına ilişkin net işlem hacminden indirilir. c) (b) bendinde belirtilen haddin aşılıp aşılmadığının tespitinde yüzde on beşin altındaki had aşımları dikkate alınmaz. |
Değişiklik Kanunu’nun 9. maddesi ile Kanunun geçici 2 nci maddesine eski halinde yer alan 4 fıkradan sonra 5. ve 6. fıkralar eklenmiştir. Düzenlemeyle birlikte özetle; (1), Yükümlülüklerin Uygulanma Süresi: E-ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının belirli yükümlülüklere uyması için 1/1/2024 tarihine kadar süre tanımaktadır. Ancak yeni düzenleme ile birlikte, ayrıca lisans ücretlerinin hesaplanmasında ek 4. maddenin yedinci fıkrasına atıfta bulunarak 2024 ve 2025 yılları için ayrı düzenlemeler getirilmiş, (2) Lisans Ücretinin Hesaplanması: Yeni düzenleme ile birlikte, 2024 ve 2025 yılları için lisans ücretinin hesaplanmasına dair özel hükümler içermektedir. 2024 yılı için belirli tutarların dört katı, 2025 yılı için ise üç katı, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcısının net işlem hacminden indirilerek hesaplanacağı, hüküm altına alınmıştır.
Geçici 2. Maddenin Değişiklik Öncesi Hali | Geçici 2. Maddenin Değişiklik Sonrası Nihai Hali |
(1) Bu maddeyi ihdas eden Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla; a) Aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerlerinde kendisinin veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin markasını taşıyan veya kullanım hakkını haiz olduğu malları satışa sunan veya satışına aracılık eden elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, ek 2 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde, b) 5411 sayılı Kanun kapsamında banka veya 6493 sayılı Kanun kapsamında elektronik para kuruluşu olarak yetkilendirilen işletmelerin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, ek 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde, c) 4925 sayılı Kanun kapsamında eşya taşımacılığı faaliyetinde bulunan işletmeler, 655 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında taşıma işleri organizatörü veya 6475 sayılı Kanun kapsamında posta hizmet sağlayıcı olarak yetkilendirilen işletmelerin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, ek 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (c) bendinde, yer alan yükümlülüklere 1/1/2024 tarihine kadar uyum sağlar. (2) Bu maddeyi ihdas eden Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılan ve aynı tarihten itibaren altı ay içinde bu Kanuna uygun hâle getirilmeyen aracılık sözleşmelerinin ilgili hükümleri geçersizdir. (3) Elektronik ticaret hizmet sağlayıcının ek 3 üncü, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının ek 4 üncü madde kapsamındaki lisans alma yükümlülüğü 1/1/2025 tarihinden itibaren yerine getirilir. (4) Ek 2 nci, ek 3 üncü ve ek 4 üncü maddelerde belirtilen eşikler, 2023 yılının Şubat ayı içinde Cumhurbaşkanı tarafından yarısına kadar artırılabilir. | (1) Bu maddeyi ihdas eden Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla; a) Aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerlerinde kendisinin veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin markasını taşıyan veya kullanım hakkını haiz olduğu malları satışa sunan veya satışına aracılık eden elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, ek 2 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde, b) 5411 sayılı Kanun kapsamında banka veya 6493 sayılı Kanun kapsamında elektronik para kuruluşu olarak yetkilendirilen işletmelerin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, ek 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde, c) 4925 sayılı Kanun kapsamında eşya taşımacılığı faaliyetinde bulunan işletmeler, 655 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında taşıma işleri organizatörü veya 6475 sayılı Kanun kapsamında posta hizmet sağlayıcı olarak yetkilendirilen işletmelerin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, ek 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (c) bendinde, yer alan yükümlülüklere 1/1/2024 tarihine kadar uyum sağlar. (2) Bu maddeyi ihdas eden Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılan ve aynı tarihten itibaren altı ay içinde bu Kanuna uygun hâle getirilmeyen aracılık sözleşmelerinin ilgili hükümleri geçersizdir. (3) Elektronik ticaret hizmet sağlayıcının ek 3 üncü, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının ek 4 üncü madde kapsamındaki lisans alma yükümlülüğü 1/1/2025 tarihinden itibaren yerine getirilir. (4) Ek 2 nci, ek 3 üncü ve ek 4 üncü maddelerde belirtilen eşikler, 2023 yılının Şubat ayı içinde Cumhurbaşkanı tarafından yarısına kadar artırılabilir.
(5) 2024 yılına ilişkin lisans ücretinin hesaplanmasında, ek 4 üncü maddenin yedinci fıkrasının (b) bendinin alt bentlerinde belirtilen tutarların dört katı elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının net işlem hacminden indirilir.
(6) 2025 yılına ilişkin lisans ücretinin hesaplanmasında, ek 4 üncü maddenin yedinci fıkrasının (b) bendinin alt bentlerinde belirtilen tutarların üç katı elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının net işlem hacminden indirilir. |
Örneğin; 1.000.000,00-TL net satışı ve 100.000,00-TL yatırım teşvik harcaması ile 35.0000,00-TL elektronik ihracatı olan bir elektronik ticaret platformunun; kanunun eski haline göre 1.000.000,00-TL – 35.000,00-TL = 945.000,00-TL üzerinden lisans ücreti ödemesi gerekmekte idi.
Yeni kanuni düzenleme ile birlikte bu platformun, 1.000.000,00-TL – 100.000,00-TL+35.000,00-TL x 4 = 460.000,00-TL üzerinden lisans ücreti ödemesi gerekecektir.
Kanuna göre üst limitte yer alan[1]elektronik ticaret platformu bu düzenlemeyle birlikte, 945.000,00-TL – 460.000,00-TL = 485.000,00-TL / 4 = 121.500,00-TL lisans ücretini ödemeyecektir.
B. Değişiklik Gerekçeleri
Ülkemizde elektronik ticaretin önemli bir artış gösterdiği ve 2023 yılında %119,67 oranında bir büyüme kaydedildiği göz önünde bulundurulduğunda, bu alandaki gelişmelerin ve ilgili yasal düzenlemelerin önemi bir hayli artmıştır.
Dijital dönüşüm çerçevesinde, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının yüksek teknoloji yatırımlarının teşvik edilmesi, sektörün rekabet gücünü artırmakla kalmayıp, ekonomik büyüme ve istihdam yaratma gibi önemli faydalar da sağlayacaktır.
Bu doğrultuda, pazar yerleri üzerinden yapılan uluslararası satışlar ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'ndan alınan teşvik belgeleri doğrultusunda gerçekleştirilen yatırım harcamalarının, lisans ücretinin hesaplanmasında dikkate alınacak net işlem hacminden indirilmesine ilişkin düzenlemeler gerçekleştirilmiştir.
Ayrıca, Anayasa Mahkemesi'nin 13/7/2023 tarihli ve E: 2022/109, K: 2023/125 sayılı kararı, piyasa aktörlerinin eşit şartlar altında rekabet edebilmesini sağlamak ve büyük işletmelerin serbest piyasa koşullarını bozucu faaliyetlerini engellemek amacıyla yapılan düzenlemelerin kamu yararı taşıdığına vurgulamıştır.
Bu çerçevede, adil rekabet ortamının korunması için net işlem hacminin belirli bir yüzdeyi aşmaması gerekmektedir. Belirtilen hadlerin aşılması durumunda ise, küçük ölçekli sapmaların olumsuz etkilerini en aza indirmek amacıyla düzenlemeler yapılmıştır.
Sonuç olarak, elektronik ticaret alanında yaşanan gelişmeler ve yeni düzenlemeler, yerli işletmelerin korunması ve uluslararası pazarlarda daha etkin hale gelmeleri açısından kritik öneme sahiptir.
C. Yürürlük Tarihi
Değişiklik Kanunu ile e-ticaret mevzuatında gerçekleştirilen tüm değişiklikler yayım tarihi olan 30.10.2024 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.
D. Sonuç
Değişiklik Kanunu uyarınca elektronik ticaret mevzuatı özelinde özetle;
(i) Kanunda yapılan değişikliklerle, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının yeni lisans ücretleri tayin edilmiş,
(ii) Aracı hizmet sağlayıcıların ve ekonomik bütünlük içinde bulunduğu hizmet sağlayıcıların, pazar yeri üzerinden yurt dışına yaptığı satışların hesaba dahil edilmeyeceği; bu satışlara ilişkin tutarlar ile yatırım teşvik belgesi alınarak gerçekleştirilen yatırım harcamasının iki katının net işlem hacminden indirileceği düzenlenmiş,
(iii) Düzenlenen indirimlerin, Bakanlık tarafından ETBİS verileri üzerinden yapılacak e-ticaret hacminin %20’sini aşmayacağı düzenlenmiş; 2024 yılı için 4 kat, 2025 yılı için ise 3 kat olarak hesaplanması yönünde kanuni düzenleme gerçekleştirilmiştir.
Ticari hayatta yaşanan gelişmeler ile AYM kararları irdelenerek gerçekleştirilen yeni düzenlemeler neticesinde, ödenecek lisans ücretlerinin hesaplanması ve gelecek beklentilerinin bu yönde kurgulanması gerektiğini belirtmek isteriz.
[1] Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un Ek 4. Maddesi’nin 3/g hükmüne göre; Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının bir takvim yılında gerçekleşen net işlem hacminin, Altmış beş milyar Türk lirasının üzerinde olması hâlinde (a), (b), (c), (ç), (d), (e) ve (f) bentlerine göre hesaplanan tutarlara ilave olarak, altmış beş milyar Türk lirasını aşan kısmının yüzde yirmi beşi, oranında lisans ücreti ödenir.
Successful