Elektrik Piyasası Mevzuatı Çerçevesinde Tedarik Lisansı

Elektrik Piyasası Kanunu’na göre, piyasada lisans almak koşulu ile yürütülebilecek faaliyetlerden birisi, toptan ve perakende satış faaliyetidir. Bu faaliyet için, EPDK’dan tedarik lisansı alınması gerekmekte olup tedarik lisansı sahibi şirkete, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) tarafından, elektrik enerjisinin toptan veya perakende satılması, ithalatı, ihracatı ve ticareti faaliyetleri ile iştigal edebilme yetkisi verilmektedir.

Bu kapsamda tedarik lisansı sahibi şirket, herhangi bir bölge sınırlaması olmaksızın; serbest tüketicilerle, elektrik enerjisi ve/veya kapasitesi ticareti yapabilme, diğer lisans sahibi tüzel kişilerle elektrik enerjisi ve/veya kapasite ticareti faaliyetinde bulunma, organize toptan elektrik piyasalarında, elektrik enerjisi ve/veya kapasitesi ticareti yapma, Bakanlığın uygun görüşü doğrultusunda uluslararası enterkonneksiyon şartı oluşmuş ülkelerden veya ülkelere, Kurul onayı ile elektrik enerjisi ithalatı ve ihracatı faaliyetlerini yapabilme, lisansı kapsamında müstakil elektrik depolama tesis veya tesislerini kurma ve işletme haklarını elinde bulundurmaktadır.

Elektrik Piyasası Kanunu’nun 3. Maddesi ile toptan satış, “Elektrik enerjisinin ve/veya kapasitesinin tekrar satışı için satışı” şeklinde tanımlanmıştır. Toptan satış faaliyeti üretim tüketim zincirinde elektrik alışverişine aracılık eden bir faaliyettir. Piyasa modeline göre toptan satış şirketi kural olarak üreticiden elektriği ikili anlaşma ile satın almakta ve başka bir tedarikçiye veya doğrudan bir serbest tüketiciye ikili anlaşma aracılığı ile satmaktadır.¹

Bununla birlikte, Perakende satış “elektriğin tüketicilere satışını” anlamına gelmektedir. Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında dağıtım şirketleri tarafından yürütülmekte olan perakende satış faaliyetinin, “görevli tedarik şirketleri” tarafından yerine getirilebileceği düzenlenmiştir. Görevli tedarik şirketi, ilgili dağıtım bölgesinde bulunan serbest tüketici olmayan tüketicilere Kurul tarafından onaylanan perakende satış tarifeleri üzerinden elektrik satışı gerçekleştirmektedir. Ayrıca, bu şirketler serbest tüketici niteliğini haiz olduğu halde, başka bir tedarikçiden elektrik temin etmeyen tüketicilere, son kaynak tedarikçisi sıfatıyla elektrik sağlamak durumundadır.

Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında tedarikçi “Elektrik enerjisi ve/veya kapasite sağlayan üretim şirketleri ile tedarik lisansına sahip şirketi” ifade etmekte iken, Tedarik şirketi “Elektrik enerjisinin ve/veya kapasitenin toptan ve/veya perakende satılması, ithalatı, ihracatı ve ticareti faaliyetleri ile  iştigal edebilen tüzel kişiyi” ifade etmektedir. Bu nedenle, elektrik üretim şirketleri üretilen elektriği doğrudan müşteriye veyahut tekrar satmak isteyen tedarik şirketine satışını gerçekleştirsin, her halükârda “tedarikçi” kimliğini korumaktadır. Buna karşılık, tedarik şirketlerinin elektrik satım taahhütlerini gerçekleştirmek üzere üretim şirketi ile ikili anlaşma yaptığı durumlarda tedarik şirketleri “alıcı” konumunda olmaktadır. Fakat, tedarik şirketlerinin müşterilerine sağladığı elektrik enerjisi ve/veya kapasite bakımından bu şirketler “tedarikçi” kimliğini taşımaktadır.²

Bununla birlikte tedarik şirketi, elektrik enerjisi satışı yapılan serbest tüketiciler ile ilgili bilgileri, TEİAŞ’a veya ilgili dağıtım şirketine vermek, iletim tarifesi ve/veya dağıtım tarifesine göre belirlenen bedelleri ödemek, hizmet verilen tüketiciler ile ilgili olarak, bölgesindeki dağıtım şirketinin talep ettiği bilgileri, dağıtım şirketinin ilgili mevzuat kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirebilmesi için gerekli olması koşuluyla sunmak ile yükümlü kılınmıştır.

Elektrik piyasası mevzuatı çerçevesinde, piyasada faaliyetlerin yatay ve dikey ayrıştırılması kapsamında, aynı tüzel kişilik altında hem üretim hem de tedarik lisans faaliyetlerinin yürütülmesi mümkün değildir. Bu nedenle tedarik lisans başvurusu kapsamında, başvurucu özelinde yeni tüzel kişi kurularak bu tüzel kişi olarak başvurulması gerekmektedir.

Ayrıca, Elektrik Piyasası Kanunu’nun 10/6. Maddesi kapsamında tedarik lisansı sahibi özel sektör tüzel kişilerinin üretim ve ithalat şirketlerinden satın alacağı elektrik enerjisi miktarının belli sınırlar içerisinde olacağı düzenlenmiş olup bu miktar, bir önceki yıl ülke içerisinde tüketilen elektrik enerji miktarının yüzde yirmisini geçemeyecektir.

Tedarik lisansı alınarak tedarik şirketi olmak üzere yapılan başvurularda sağlanması gereken evrak ve bilgiler aşağıdaki gibidir:

• Lisans Başvuru Dilekçesi
• Yetki Belgesi
• Esas Sözleşme

Lisans başvurularında şirketlerin esas sözleşmelerinde bulundurması gereken hususlara ilişkin örnek metne EPDK’nın resmi sitesinden ulaşmak mümkün olmakla birlikte, aşağıda yer verilmesi gereken ve dikkat edilecek hususlar belirtilmiştir.

Tüzel kişilik esas sözleşmesinin, Türkiye Ticaret Siciline tescil edilmiş olan, tüm tadiller işlenmiş son halinin, Ticaret Sicili Memurluğunca tasdiklenmiş bir nüshası veya tüzel kişilik kaşesi altında, tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili kişi veya kişilerce imzalanmış bir nüshasının sunulması gerekmektedir.

Lisans başvurularında bulunacak şirketlerin esas sözleşmelerinde; Başvuru sahibi tüzel kişinin anonim şirket olması halinde, sermaye piyasası mevzuatına göre borsada işlem görenler dışındaki paylarının tamamının nama yazılı olduğuna ilişkin hüküm ile birlikte, ilgili şirket tarafından borsada işlem görmek üzere ihraç edilecekler hariç hamiline yazılı pay senedi çıkarılamayacağına ilişkin hükme yer verilmesi gerekmektedir.

Bununla birlikte Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 20. maddesi 4/a-2 maddesinde, yönetmelikte pay devri ve birleşmelere ilişkin düzenlenen hükümlerin esas sözleşmede yer alması gerektiği düzenlenmiştir. Aynı şekilde ilgili Yönetmeliğin 57. ve 59. maddelerinde de şirketlerin esas sözleşmesinde yer alması gereken hususlar açıklanmıştır. Bu kapsamda başvuran şirket tarafından, Yönetmelik kapsamında öngörülen birleşme ve bölünmeye ilişkin mevcut hükümlere uyulması ve pay senetlerinin nevi ve şirket sermaye miktarının azaltılmasına ilişkin esas sözleşme değişiklikleri olması halinde bu duruma ilişkin Kurum onayının alınacağına ilişkin hükme yer verilmesi gerekmektedir.

- Tüzel kişinin güncel sermaye tutarını gösteren belgeler

Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği kapsamında şirket sermayesinin asgari olarak, Dağıtım lisansı ile piyasa işletim lisansı ve görevli tedarik şirketlerinin tedarik lisansı başvurularında Kurul tarafından belirlenen oran ve/veya tutarda; Tedarik lisansı başvuruları açısından, asgari iki milyon TL tutarında olması gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler ile görevli tedarik şirketlerinin lisansları süresince sağlamaları gereken sermaye yeterliliğine ilişkin hususlar Kurul kararı ile belirlenmektedir.

- Ortaklık yapısı belgeleri

Tüzel kişilikte doğrudan veya dolaylı pay sahibi olan gerçek ve tüzel kişilerin, pay oran ve tutarları belirtilmek suretiyle, ortaklık yapısını ortaya koyan bilgilerin EPDK’ya sunulması gerekmektedir. Bu kapsamda tüzel kişinin, gerçek kişi ortak ya da ortaklara ulaşılıncaya kadar ortaklık yapısını ortaya koyan bir şema hazırlanmalıdır.

Tüzel kişinin ortaklık yapısında dolaylı pay sahipliğinin de ayrıca hesaplanması ve yapılan hesaplama sonucunda; ortaklık yapısında yüzde on ve üzerinde (halka açık şirketlerde % 5 ve üzerinde) doğrudan veya dolaylı pay sahibi olan ortakların pay oranlarının yüzde (%) olarak gösterilmesi gerekir. Lisans alınıncaya kadar ortaklık yapısında herhangi bir değişiklik olması durumunda, değişikliği gösteren bilgi ve belgeler ile sunulan şemanın güncellenerek Kuruma sunulması gerekir.

Yönetmeliğin 51. maddesi çerçevesinde, başvuruda bulunan tüzel kişinin lisansına derç edilecek olan dolaylı pay sahipliği oranının tespitinde, yukarıda belirtilen şema çerçevesinde yapılan hesaplamalar kapsamında, ilgili tüzel kişilerin beyanı esas alınır. Bu kapsamda, pay sahibi her bir şirketten ayrı ayrı beyanların alınması ve bu belgeye ek olarak ibraz edilmesi gerekmektedir.

Son ortaklık yapısını gösteren bilgi ve belgeler kapsamında anonim şirketler için pay defterinin ilgili sayfalarının, ilgili idare veya noter tarafından onaylanmış suretinin ya da yeminli mali müşavir tarafından onaylanmış ortaklık yapısını gösteren tablonun veya Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi suretinin sisteme yüklenmesi gerekir.

-Kontrol Beyanı/Belgesi

Lisans başvurusunda bulunan tüzel kişinin doğrudan ya da dolaylı çoğunluk payına sahip olmaktan kaynaklı kontrol durumu hariç olmak, Yönetmeliğin 4/1/ü maddesi ile tanımlanan “kontrol” kapsamında bir ilişkinin olup olmadığına ilişkin beyan ile “kontrol” tanımı kapsamında bir ilişkinin varlığı halinde bu ilişkiyi gösteren belgelerin sunulması gerekmektedir.

-Lisans Alma Bedeli

*Başvurucu Şirket tarafından lisans başvurusunda bulunulan yıl itibariyle geçerli lisans alma bedelinin Kurum hesabına yatırıldığına ilişkin belgenin sunulması gerekmektedir. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu 15/12/2022 tarihli Kurul Kararına göre; 2023 yılı için Tedarik Lisansı İçin Lisans Alma Bedeli, Görevli tedarik şirketleri için, 3.127.400 TL; diğer tedarik lisansı verilecek tüzel kişiler için, 1.722.810 TL olarak belirlenmiştir.

-Teminat Belgesi

-Yasaklı Olmama Beyanı

Yukarı belirtilen evrak ve bilgilerle birlikte Kurumun başvuru üzerine yaptığı değerlendirmede dağıtım ile tedarik ve piyasa işletim lisansları açısından temel olarak aşağıdaki hususlar dikkate alınmaktadır:

• Tüketici haklarının korunması ile rekabetin ve piyasanın gelişimine olan etki,
• Başvuruda bulunan tüzel kişi ile tüzel kişilikte yüzde on ve üzerinde, halka açık şirketlerde yüzde beş ve üzerinde doğrudan veya dolaylı pay sahibi olan kişilerin varsa, piyasadaki deneyim ve performansları,
• Başvuru hakkında ilgili kuruluşlardan alınan görüşler ve/veya ilgili tüzel kişi hakkında yürütülmekte olan veya sonuçlandırılmış olan işlemler.

Değerlendirmeye alınan lisans başvurusuna ilişkin Kurum tarafından yapılan değerlendirme, 45 gün içerisinde tamamlanarak, söz konusu değerlendirme Kurula sunulmakta ve lisans başvurusu Kurul kararıyla sonuçlandırılmaktadır. Ayrıca Yönetmeliğin 25. Maddesi doğrultusunda tedarik lisansı yenileme talebini lisansın sona ermesinden en geç 1 ay önce yapılabileceği düzenlenmiştir.

Saygılarımızla,

Sayın Law & Consulting

1 s. 92, Yavuz, M. A. (2022). Elektrik Tedarik Sözleşmeleri. On İki Levha Yayıncılık

2 Yavuz, M. A. (2022). Elektrik Tedarik Sözleşmeleri. On İki Levha Yayıncılık