Kurumsal Sürdürülebilirlik Özen Yükümlülüğü Direktifi (CSDDD) Onaylandı

Bu makalede Öykü Su Sabancı ortak yazar olarak yer almıştır.

Avrupa Konseyi, Avrupa Birliği (“AB”) içinde ve dışında belli ölçekteki büyük şirketleri kapsamı altına alan Kurumsal Sürdürülebilirlik Özen Yükümlülüğü Direktifi’nin (Corporate Sustainability Due Diligence Directive – “Direktif”) içeriği ve kapsamı hakkında 15 Mart 2024 tarihinde uzlaşmaya vardı. Direktif, AB’nin yüzde 65'ini temsil eden 15 ülkenin verdiği olumlu oylarla ve "nitelikli çoğunlukla" kabul edildi.

Önceki görüşmelerde onaylanamayan Direktif, iş ilişkisi kurduğu tedarik zincirlerinde insan hakları ve çevre koruma standartlarına uyulması için şirketlere zorunlu yükümlülükler ön gören bir direktiftir. Direktif ile bu yükümlülüklerin ihlallerine karşı sorumluluklara ilişkin kurallar da belirlenmektedir.

Direktif’in onaylanan son hali ile şirketler temel olarak tedarik zincirlerindeki faaliyetleri takip etmekle yükümlü olacaklar. Direktif tarafından getirilen bu yükümlülük ile şirketlerin, faaliyetlerinden kaynaklanan tüm olumsuz etkileri belirlemeleri, önlemeleri, hafifletmeleri, meydana gelen olumsuz etkiler için çözümler bulmaları ve bunlarla ilgili hesap vermeleri gerekecektir.

Direktif’in düzenlenme amacı Avrupa pazarında faaliyet gösteren şirketlerin yeşil ekonomiye geçişini teşvik etmektir. Ancak ilk görüşmelerde Direktif’in geniş kapsamlı olması sebebiyle Direktif onaylanmamıştır. Bu nedenle, Direktif'in nihai versiyonunda kademeli bir uygulama yaklaşımı benimsenmiş, kapsamını önemli ölçüde daraltılmış ve uygulama süresini uzatılmıştır.

Bu doğrultuda, Direktif kapsamına giren şirketler;

- 1000’den fazla çalışanı olan,

- Yıllık 450 Milyon Euro üzeri ciroya sahip olan,

- AB ve AB dışı şirketler olarak belirlenmiştir.

Direktif’in önceki halinde yükümlülükler, 500'den fazla çalışana sahip ve 150 milyon Euro cirosu olan tüm şirketleri kapsayacak şekilde belirlenmişti. Bu şekilde bir kapsam daraltması sonucunda, Direktif’in kapsamına giren şirketlerin sayısı yaklaşık olarak üçte ikiye düşürüldü. Bununla birlikte, kapsamdan da anlaşılacağı üzere, AB içinde belli bir ciro barajını geçen ve AB merkezli olmayan şirketler de yeni düzenleme kapsamına dahil olabilecektir.

Direktif’in alanının daraltılmasıyla birlikte, kademeli geçiş yaklaşımı belirlenmiştir. Bu kademeli bir uygulama yaklaşımı aşağıda tablodaki şekilde belirlenmiştir.

Ayrıca belirtilen bu kapsama ek olarak, daha az çalışana sahip olup, insan hakları ihlalleri bakımından riskli durumdaki, tarım ve tekstil sanayi gibi sektörlerde faaliyet gösteren şirketler de yükümlülük kapsamına alınabilecektir.

Direktif’in yasalaşması için Avrupa Parlamentosu tarafından onaylanması gerekmektedir.