Gümrük Alacaklarına Yeniden Yapılandırma

Gümrük alacakları da dahil olmak üzere çeşitli kamu alacaklarının yeniden yapılandırılmasına dair hükümleri içeren Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Teklifi (“Kanun Teklifi”), 27 Ocak 2023 tarihinde TBMM Başkanlığı’na sunuldu. Seçim takvimi de göz önüne alındığında Kanun Teklifi’nin Şubat ayı ortasına kadar yürürlüğe girmesi bekleniyor.

Yeni Gelişmeler

Gümrük alacakları da dahil olmak üzere çeşitli kamu alacaklarının yeniden yapılandırılmasına dair hükümleri içeren Kanun Teklifi, 27 Ocak 2023 tarihinde TBMM Başkanlığı’na sunuldu.

Kanun Teklifi’nin vergi alacaklarının yeniden yapılandırılması, matrah artırımı ve işletme kayıtlarının düzeltilmesine dair hükümlerini ele aldığımız bültenimize buradan ulaşabilirsiniz. Bu bültenimizde ise gümrük alacaklarının yeniden yapılandırılmasına ilişkin düzenlemelere yer verilmiş olup; kanunlaşacak metin ile bültenimize konu edilen düzenlemeler arasında birtakım farklılıklar olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.

Kanun Teklifi Neler Getiriyor?

1. Kesinleşmiş Gümrük Alacakları

Kanun’un yayım tarihi itibarıyla vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş olan

• gümrük vergilerinin ödenmemiş kısmının tamamının ve gecikme faizi/zammı yerine Kanun’un yayım tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak belirlenecek tutarın (ödenmemiş alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması hâlinde fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın) Kanun’da belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, gümrük vergilerine bağlı gecikme faizi/zamlarının tamamının ve aslı Kanun’un yayımı tarihinden önce ödenmiş olanlar dahil olmak üzere asla bağlı olarak kesilmiş idari para cezalarının tamamının,
• gümrük vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş idari para cezaları ile 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun iştirak hükümleri nedeniyle kesilmiş vergi cezalarının %50’sinin Kanun’da belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, vergi cezasının kalan %50’sinin,
• eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş idari para cezalarının %30’unun ve varsa gümrük vergi aslının tamamı ile gecikme faizi/zammı yerine Kanun’un yayım tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak belirlenecek tutarın Kanun’da belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, cezaların kalan %70’i ile gecikme faizi/zamlarının tamamının

tahsilinden vazgeçilecek.

2. Kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan gümrük alacakları

a. Kanun’un yayım tarihi itibarıyla ilk derece mahkemeleri nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklar

Gümrük vergisi aslının %50’sinin ve gecikme faizi/zammı yerine gümrük vergisi aslının %50’si üzerinden Kanun’un yayım tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak belirlenecek tutarın Kanun’da belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, gümrük vergisi aslının kalan %50’si ve vergi cezalarının tamamının (gecikme zammı/faizi ve aslına bağlı olarak kesilen diğer cezalar ve bunlara ait gecikme zamları dahil) tahsilinden vazgeçilecek.

Eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş olan idari para cezaları ile ilgili olarak %15’inin Kanun’da belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla kalan cezaların tahsilinden vazgeçilecek.

İdari itiraz mercilerine başvuruda bulunulmuş ya da idari itiraz süresi geçmemiş olan gümrük vergileri de bu kapsamdadır.

b. İtiraz/istinaf veya temyiz süreleri geçmemiş ya da itiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş ya da karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya bu yola başvurulmuş olan gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklar

Bu hallerde tahsilinden vazgeçilecek tutar Kanun’un yayım tarihinden önce verilen en son mahkeme kararının tarhiyata ilişkin terkin, tasdik veya bozma kararı olmasına göre değişiyor. Buna göre en son kararın:

• Terkine ilişkin olması halinde, ilk tarhiyata esas gümrük vergisinin %10’unun ve gecikme faizi yerine gümrük vergisi aslının %10’u üzerinden Kanun’un yayım tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak belirlenecek tutarın Kanun’da belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, vergi aslının kalan %90’ının ve vergi cezalarının tamamının (asla bağlı olmayan cezalar için %10’unun ödenmesi şartıyla kalan %90’ının) tahsilinden vazgeçilecek. Eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş olan idari para cezaları ile ilgili olarak %5’inin Kanun’da belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla kalan cezaların tahsilinden vazgeçilecek.
• Tasdik veya tadilen tasdike ilişkin olması halinde, tasdik edilen gümrük vergilerinin tamamının, terkin edilen gümrük vergilerinin %10’unun ve bu tutarlara ilişkin gecikme faizi yerine Kanun’un yayım tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak belirlenecek tutarın Kanun’da belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, gümrük vergisi aslının kalan %90’ının ve vergi cezalarının tamamının (asla bağlı olmayan cezalar ile ilgili olarak tasdik edilen tutarın %50’sinin ve terkin edilen tutarın ise %10’unun ödenmesi şartıyla kalan kısmının) tahsilinden vazgeçilecek. Eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş olan idari para cezaları ile ilgili olarak tasdik edilen ceza tutarının %30’unun ve terkin edilen cezanın %5’inin Kanun’da belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla kalan cezaların tahsilinden vazgeçilecek.
• Bozma kararı olması halinde, gümrük vergisi aslının %50’sinin ve gecikme faizi yerine gümrük vergisi aslının %50’si üzerinden Kanun’un yayım tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak belirlenecek tutarın Kanun’da belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, vergi aslının kalan %50’si ve vergi cezalarının tamamının (asla bağlı olmayan cezalar için %25’inin ödenmesi şartıyla kalan %75’inin) tahsilinden vazgeçilecek. Eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş olan idari para cezaları ile ilgili olarak %15’inin Kanun’da belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla kalan cezaların tahsilinden vazgeçilecek.
• Kısmen onama kısmen bozma kararı olması halinde,
  • onanan kısım için onanan gümrük vergilerinin tamamının, terkin edilen gümrük vergilerinin %10’unun ve bu tutarlara ilişkin gecikme faizi yerine Kanun’un yayım tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak belirlenecek tutarın Kanun’da belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, gümrük vergisi aslının kalan %90’ının ve vergi cezalarının tamamının (asla bağlı olmayan cezalar için %50’sinin ödenmesi şartıyla kalan kısmının) tahsilinden vazgeçilecek.
  • bozulan kısım için gümrük vergisi aslının %50’sinin ve gecikme faizi yerine vergi aslının %50’si üzerinden Kanun’un yayım tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak belirlenecek tutarın Kanun’da belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, gümrük vergisi aslının kalan %50’si ve vergi cezalarının tamamının (asla bağlı olmayan cezalar için %25’inin ödenmesi şartıyla kalan %75’inin) tahsilinden vazgeçilecek.
  • Eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş olan idari para cezaları ile ilgili olarak onanan kısmın veya tasdik edilen kısmın %30’unun ve terkin edilen kısmın %5’inin ve bozulan kısmın %15’inin Kanun’da belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla kalan cezaların tahsilinden vazgeçilecek.

3. İnceleme ve tarhiyat safhasında bulunan gümrük alacakları

Kanun’un yayımlandığı tarihten önce başlanmış ve Kanun’un yayım tarihi itibariyle tamamlanamamış gümrük incelemeleri ve ek tahakkuk işlemleri sonucunda tarh edilecek vergi asıllarının %50’sinin ve gecikme faizi yerine vergi aslının %50’si üzerinden Kanun’un yayım tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak belirlenecek tutarın Kanun’da belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, gümrük vergisi aslının kalan %50’si ve vergi cezalarının tamamının (eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı cezalarda %15’inin ödenmesi şartıyla kalan %85’inin) tahsilinden vazgeçilecek.

4. Ödeme şekilleri

Yeniden yapılandırma imkânından yararlanmak isteyen mükellefler, 30 Nisan 2023’e kadar vergi dairelerine başvurmalılar. Mükellefler, Kanun hükümlerine göre hesaplanan tutarları peşin olarak veya taksitler halinde ödeyebilecekler.

Taksitle ödeme yapacak mükelleflerin, ilk taksiti Mayıs ayı sonuna kadar ödemek üzere aylık dönemler halinde azami 48 eşit taksitte ödemeleri gerekiyor. Bu durumda, mükelleflerin başvuru sırasında 12, 18, 24, 36 ve 48 eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri gerekiyor. Hesaplanan tutarlar (i) 12 eşit taksit için 1,09; (ii) 18 eşit taksit için 1,135; (iii) 24 eşit taksit için 1,18, (iv) 36 eşit taksit için 1,27, (v) 48 eşit taksit için 1,36 katsayısı ile çarpılacak.

Hesaplanan tutarların tamamının ilk taksit ödeme süresi içinde peşin olarak ödenmesi halinde katsayı uygulanmayacak ve fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanan tutarların %90’ının tahsilinden vazgeçilecek.

Sonuç

TBMM’nin 14 Mayıs 2023 tarihinde gerçekleşecek olan Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili Genel Seçimi nedeniyle belirli bir süre (Mart-Nisan aylarında) kapalı kalması gerekeceğinden, Kanun Teklifi’nin Şubat ayı ortasına kadar kanunlaşmasını bekliyoruz. Kanun Teklifi’nin kapsamına giren gümrük borçları veya ihtilafları bulunan mükelleflerin, yapılandırmanın sağladığı mali avantajları da göz önünde bulundurarak değerlendirme yapmalarında fayda görüyoruz.