Uzaktan Kimlik Tespitine Kısaca Bakış ve Bankalarca Kullanılan Uzaktan Kimlik Tespiti Yöntemleri ve Elektronik Ortamda Sözleşme İlişkisi Kurulmasına Dair Kritik Değişiklikler

Dijital dönüşümde özellikle bankacılık sektöründe atılan adımlar ve sektörün ihtiyaçları, yetkili otoriteler tarafından da yakından takip ediliyor. Bu kapsamda gerek sektör aktörleri gerek yetkili otoriteler sürece uyumu kolaylaştırmak ve mevcut düzenlemelerin bu gelişmeleri de kapsayacak şekilde değiştirilmesi için pek çok çalışma gerçekleştiriyor.

Teknolojinin hızlı gelişimi ve dünya düzeni, kanun koyucuları kişilerin fiziken bir araya gelme zorunluluklarını ortadan kaldırmaya zorluyor, bu sebeple uzaktan kimlik tespitinin önemi her geçen gün artıyor. Kişilerin fiziken bir araya gelmeksizin beyan ettikleri kişi olup olmadıklarının tespiti ve doğrulanması bankacılık sektörü açısından da oldukça kritik.

Konunun hukuki temeline bakacak olursak; bankalar tarafından yeni müşteri kazanımında kullanılabilecek uzaktan kimlik tespitine ve elektronik ortamda sözleşme ilişkisinin kurulmasına yönelik usul ve esaslara ilişkin “Bankalarca Kullanılacak Uzaktan Kimlik Tespiti Yöntemlerine ve Elektronik Ortamda Sözleşme İlişkisinin Kurulmasına İlişkin Yönetmelik” (Yönetmelik) yürürlüğe girmişti. Yönetmelik’in yürürlüğü süresince teknolojide yaşanan gelişmeler Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nu da (BDDK) harekete geçirmişti. Bu doğrultuda BDDK, Yönetmelik’te düzenlemek istediği ek konuları ilan ederek uzun bir süre ilgili sektör süjeleriyle görüşmeler gerçekleştirmişti.

Gelinen aşamada, ilgili değişiklikler gerçekleştirildi ve 25 Mayıs 2023 tarihli Resmî Gazete’de Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (Değişiklik Yönetmeliği) yayımlandı.

Değişiklik Yönetmeliği’ndeki esaslı değişiklikleri aşağıda sizler için derledik:

• Yönetmelik’te, bankaların “uzaktan kimlik tespiti yapılabileceği ve elektronik sözleşme akdedebileceği kişiler” arasında tüzel kişiler yer almıyordu. Bununla birlikte, Değişiklik Yönetmeliği’nde bu kişiler arasına tüzel kişiler de dahil edildi. Böylece, tüzel kişilerin de artık uzaktan kimlik tespiti yöntemiyle banka müşterisi olabilmesinin önü açılmış oldu.
• Yukarıdaki madde kapsamında, Değişiklik Yönetmeliği ile; tüzel kişiler ve tüzel kişi yetkilisinin doğrulanma usulü ve yöntemleri belirlendi.
• Yönetmelik’te yer alan, uzaktan kimlik tespiti sürecinde banka tarafından gerçekleştirilecek olan risk değerlendirilmesinin kapsamı genişletildi. Bu doğrultuda, Değişiklik Yönetmeliği’nde tüzel kişiler için de risk değerlendirilmesi yapılabileceği düzenlendi.
• Tüzel kişiyi temsile yetkili kişinin, tüzel kişiyle aynı banka müşterisi olması ve internet bankacılığı ya da mobil bankacılık dağıtım kanallarından herhangi birinde kimliğinin tespit edilmesi halinde kimlik doğrulaması aşamasının tamamlanacağı düzenlendi.
• BDDK, yapay zekâ temelli uygulamaların kullanımına ilişkin usul ve esasların belirlenmesinde yetkili kılındı.
• Engelli bireylerin, uzaktan kimlik tespiti yapılırken görüntülü görüşme aşamasında ihtiyaç halinde üçüncü bir kişiden yardım alınabileceği düzenlendi. Bu doğrultuda, ihtiyaç halinde yardım alınacak üçüncü kişi, kendi kimlik belgesinin ön ve arka yüzünü sunması kaydıyla engelli bireylere yardım edebileceği düzenlendi.
• Tanımlar maddesine, Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) mevzuatıyla uyum sağlanabilmesi amacıyla, “gerçek faydalanıcı” kavramı eklendi. Bu kapsamda “gerçek faydalanıcı”; MASAK mevzuatı uyarınca yükümlü olanlar nezdinde adına işlem yapılan gerçek kişi, tüzel kişi veya tüzel kişiliği olmayan teşekkülleri kontrolünde bulunduran ya da bunlara ait hesap ya da işlemin nihai faydalanıcısını ifade eder.

Değişiklik Yönetmeliği 1 Haziran 2023’te yürürlüğe girdi. Her ne kadar, ilgili düzenleme uyarınca tüzel kişilerin uzaktan kimlik tespiti yöntemiyle banka müşterisi olabilmesi mümkün olsa da MASAK mevzuatı anlamında bu durum henüz mümkün değil. Nitekim bankalar, MASAK mevzuatına da uymakla yükümlü olduklarından, uzaktan kimlik tespitine dair MASAK Sıra No:19 Genel Tebliği’ndeki “müşteri” tanımının tüzel kişileri kapsayacak şekilde düzenlenmesi gerekiyor. Gerekli düzenlemelerin gerçekleşmesiyle birlikte, bankaların tüzel kişileri uzaktan kimlik tespiti yöntemiyle müşteri yapabilmesi mümkün olacak.

Değişiklik Yönetmeliği’nin tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.

Tagged with: Gökçe, Görkem Gökçe, Yağmur Yollu, Fintech, MASAK