Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik ile Yasal Mevzuatta Yapılan Düzenlemeler

27.08.2024 tarih ve 32645 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) kapsamında, motorlu kara taşıtlarının ticaretine yönelik yapılan önemli düzenlemeleri aşağıda bilginize sunmaktayız.

Yönetmelik’in 32. maddesinde de belirtildiği üzere, yayımlanan işbu Yönetmelik ile 13.02.2018 tarihli ve 30331 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik (“Mülga Yönetmelik”) yürürlükten kaldırılmıştır.

A. Tanımlamalar

Öncelikle belirtmek gerekir ki; Yönetmelik ile, Mülga Yönetmelik’ten farklı olarak bazı yeni tanımlamalar mevzuata kazandırılmıştır. Buna göre; motorlu kara taşıtı üreticisiyle yaptığı sözleşme kapsamında ilgili taşıt markasına ait motorlu kara taşıtlarının Türkiye’de dağıtımı ve satışı konusunda yetkilendirilen gerçek veya tüzel kişiler “distribütör”, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden ticaret şirketi, ticari işletme, esnaf ve sanatkâr işletmesi ve bunların şubeleri “işletme”, doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle gerçekleştirilen tescilli veya tescilsiz motorlu kara taşıtlarının pazarlama ve satışıyla ilgili faaliyetler bütünü ise “motorlu kara taşıtı ticareti” olarak isimlendirilmiş; bu ticaretin doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle gerçekleştirilen tescili yapılmamış motorlu kara taşıtının pazarlama ve satışına ilişkin kısmı ise “tescilsiz motorlu kara taşıtı ticareti” olarak adlandırılmıştır.

Anılan tanımlamalara ek olarak; “yetkili satıcı” ibaresi, üretici veya distribütör ile aralarında kurulan sözleşme kapsamında tescilsiz motorlu kara taşıtı perakende ticaretiyle iştigal eden gerçek veya tüzel kişileri ifade etmekteyken; “yetki belgesi” ise ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edilebilmesi için işletme adına düzenlenen belge olarak belirtilmiştir. Doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle gerçekleştirilen tescilli motorlu kara taşıtlarının pazarlama ve satışıyla ilgili faaliyetlerin “ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti” olarak ifade edilmesine ilişkin Mülga Yönetmelik düzenlemesi ise korunmuştur.

Mülga yönetmelik kapsamında yalnızca ikinci el motorlu kara taşıtı satışları düzenlenmekte iken, yayınlanan Yönetmelik ile tescilli veya tescilsiz her türlü motorlu kara taşıtı ticareti düzenleme kapsamına alınmıştır.

B. Yönetmelik Kapsamına Dahil Edilmeyen Satışlar

Yönetmelik’in 2. maddesi uyarınca, ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarından bazıları kapsam dışı bırakılmıştır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

- İşletmeler arasında gerçekleştirilen satışlar,

- Motorlu kara taşıtı kiralama faaliyetinde bulunan gerçek veya tüzel kişiler adına en az altı ay süreyle tescilli olan taşıtların bu gerçek veya tüzel kişilerce satışları, (Mülga Yönetmelik kapsamında 1 yıl süreyle kiralanan taşıtlara atıf yapılırken, işbu Yönetmelikte metindeki şekilde değişikliğe gidilmiştir.)

- 237 sayılı Taşıt Kanununa tabi idare, kurum ve kuruluşlar ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca yapılan satışlar,

- 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında yapılan satışlar,

- Haciz, müsadere, zapt, buluntu, trafikten men gibi nedenlerle icra müdürlükleri, alacaklı amme idareleri, milli emlak müdürlükleri, tahsil daireleri, sulh hukuk mahkemesi satış veya tereke tasfiye memurlukları ve Bankacılık Kanununda tanımlanan kredi kuruluşları ile diğer yetkili kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan satışlar, (Mülga Yönetmelikte yer alan işbu istisna hükmünün kapsamı genişletilmiş sulh hukuk mahkemesi, tereke tasfiye memurluklarının ve kredi kuruluşları tarafından gerçekleştirilen satışlar istisna kapsamında alınarak yorum farklılıklarının önüne geçilmeye çalışılmıştır.)

- 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında finansal kiralama sözleşmesine konu motorlu kara taşıtlarının kiralayan tarafından kiracıya satışları. (Mülga Yönetmelikte yer almayan yeni bir düzenlemedir.)

İşbu fıkraya ek olarak; yetkili satıcılar arasında gerçekleştirilen tescilsiz motorlu kara taşıtı satışları da bu Yönetmelik hükümleri kapsamı dışında bırakılmıştır.

C. Yetki Belgesi

Yönetmelik’in ikinci bölümünde genel olarak; işletmelere verilecek yetki belgelerine ilişkin hususlar düzenlenmiştir. Buna göre, işletmelerin ticari faaliyet kapsamında ikinci el motorlu kara taşıtı pazarlama veya satışı yapabilmeleri için yetki belgesine sahip olmaları zorunlu kılınmıştır. Bir takvim yılı içinde doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle üçten fazla ikinci el motorlu kara taşıtı satışı yapılması halinde, aksi Ticaret Bakanlığınca (“Bakanlık”) tespit edilmedikçe, her bir satış ticari faaliyet kabul edilecektir. Yetki belgesi, işletmenin bulunduğu yerdeki Ticaret İl Müdürlüğü (“İl Müdürlüğü”) tarafından Motorlu Kara Taşıtı Ticareti Bilgi Sistemi (“Bilgi Sistemi”) tarafından verilmekte, yenilenmekte ve iptal edilmektedir. Yetki belgesinin, her bir işletme için ayrı ayrı düzenleneceği ve devredilemeyeceği de ifade edilmiştir.

Yönetmelik’in devamındaki 6. maddede ise ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden ticaret şirket, ticari işletme, esnaf ve sanatkâr işletmesi ve bunların şubelerine, yetki belgesi verilmesinde aranan şartlar düzenlenmiştir. Bahse konu şartlar sırasıyla şu şekildedir:

a) Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olunması,

b) Meslek odasına kayıtlı olunması,

c) Meslek odası ve vergi kayıtlarındaki faaliyet konuları arasında ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretinin bulunması,

ç) Yetki belgesi başvurusunda bulunan alım satım sorumlusunun;

1) On sekiz yaşını doldurmuş olması,

2) En az lise mezunu olması,

3) İflas etmemiş veya iflas etmiş olsa bile 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre itibarının yerine gelmiş olması,

4) Kasten işlenen suçlardan dolayı beş yıldan fazla kesinleşmiş hapis cezası almamış veya devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, milli savunmaya ve devlet sırlarına karşı suçlar ile casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, terörizmin finansmanı, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı veya haksız mal edinme, işkence, cinsel saldırı ve çocukların cinsel istismarı suçlarından hüküm giymemiş ya da ticaret ve sanat icrasından hükmen yasaklanmamış olması,

5) Seviye 5 mesleki yeterlilik belgesine sahip olması,

gereklidir. Mülga Yönetmelik’te “konkordato talebinde bulunmamış olması” alım satım sorumlularında aranan şartlar arasında sayılmakta iken yeni Yönetmelik ile işbu şart kapsamdan çıkartılmıştır. Yönetmelik kapsamında alım satım sorumlusunun konkordato talebinde bulunmasının Yetki Belgesi’ne etkisi bulunmamaktadır.

Mülga Yönetmelikte yetki belgesinin reddedilmesine ilişkin gerekçeye dair herhangi bir düzenleme bulunmamaktayken, Yeni Yönetmelik ile ret gerekçesine Bilgi Sisteminde yer verileceği düzenlemesi getirilmiştir.

Yönetmelik’in 7. maddesine göre; yetki belgesi başvurusu, yetki belgesi verilmesinde aranan şartların taşındığını gösteren belgelerle birlikte Bilgi Sistemi üzerinden yapılmakta ve şartları taşıdığı anlaşılan işletmelere, başvuru tarihinden itibaren on gün içinde yetki belgesi düzenlenmektedir.

Aşağıdaki şartların varlığı halinde ise yetki belgesinin iptal edileceği düzenlenmiştir:

1. Belirtilen şartlardan herhangi birini kaybeden işletmenin bu durumun gerçekleştiği tarihten itibaren on gün içinde Bilgi Sistemi üzerinden yapacağı başvuru üzerine,

2. Belirtilen şartlardan herhangi birine sahip olunmadığının Bakanlıkça tespit edilmesi halinde,

3. Belirtilen bilgilerden herhangi birinde değişiklik olması durumunda 30 gün içinde yenileme başvurusunda bulunulmaması nedeniyle Bilgi Sistemi üzerinden veya yazılı olarak Bakanlıkça yapılan uyarıya rağmen on gün içinde yenileme başvurusunda bulunulmaması halinde,

4. Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket eden işletmeye Bilgi Sistemi üzerinden veya yazılı olarak Bakanlıkça yapılan uyarıya rağmen;

-  Verilen süre içinde aykırılığın ortadan kaldırılmaması halinde,

- Aynı takvim yılı içinde aykırılığın tekrarlanması halinde,

5. Tescilsiz motorlu kara taşıtı ticareti faaliyetinde de bulunan işletmenin bu faaliyeti yürütürken satıştan kaçınması, taşıtın üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen satış fiyatının üzerinde fiyat talep etmesi, tüketiciyi aksesuar almaya veya takas yapmaya zorlaması ya da takas fiyatını piyasa fiyatının önemli ölçüde altında belirlemesi gibi tescilsiz motorlu kara taşıtına ulaşılmasını zorlaştırıcı faaliyette bulunması halinde.

Ayrıca, yukarıda anılan 3 ve 4. fıkralara dayanılarak yetki belgesi iptal edilen işletmeye ve işletme sahibi ile işletmeyi temsile yetkili olanların sahibi veya temsile yetkili olduğu diğer işletmelere iptal tarihinden itibaren bir yıl süreyle yetki belgesi verilmeyeceğine hükmedilmiştir.

Görüldüğü üzere Mülga Yönetmelik şartlarından farklı olarak; yayımlanan Yönetmelik ile yetki belgesi başvurusunda bulunan alım satım sorumlusunun mesleki yeterlilik belgesinin Seviye 5 düzeyinde olması şartı getirilmiştir (Mülga Yönetmelikte alım satım sorumlularından en az birinin Seviye 5 mesleki yeterlilik belgesini haiz olması kabul edilmişken). Mülga Yönetmelik ile benzer şekilde motorlu kara taşıtları alım satım danışmanlarının ise Seviye 4 mesleki yeterlilik belgesine sahip olması gerektiği ifade edilmiştir. (Yönetmelik m.10/1)

D. Haksız Ticari Uygulamalara İlişkin Yeni Düzenlemeler

Yönetmelik’in distribütörlerin haksız ticari uygulamaları ve yükümlülüklerini düzenleyen 11. maddesi uyarınca; distribütörlerin, yetkili satıcıların ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan faaliyetleri, haksız ticari uygulama olarak kabul edilmiş ve haksız ticari uygulamalarda bulunulamayacağı belirtilmiştir. Ayrıca ilgili maddede; distribütörlerin, yetkili satıcıyı bir ay içinde son üç yıllık satışlarının aylık ortalamasından fazla taşıt almaya zorlaması ve yetkili satıcının taşıt satışlarına ilişkin kampanyalardan faydalanmasını; diğer ürün ve hizmetlerin satışı, fiyat indirimi, yetkili satıcının kâr marjının kısıtlanması ve taşıt satış kotası gibi şartlara bağlaması gibi uygulamaları da haksız ticari uygulama olarak nitelendirilmektedir. Spesifik olarak haksız ticari uygulama olarak nitelendirilen işbu uygulamalar Yönetmelikte tahdidi olarak sayılmamış olup genişletilebilecektir.

E. Yetkili Satıcılara İlişkin Yeni Yükümlülükler

Yetkili satıcıların yükümlülükleri ve sipariş usulü satışları ise Yönetmelik’in 12. ve 13. maddelerinde düzenlenmektedir. Buna göre yetkili satıcılar, tescilsiz motorlu kara taşıtlarının pazarlama ve satışında;

i. tescilsiz motorlu kara taşıtına ilişkin vergilerin alıcı tarafından ödendiği andan itibaren taşıtın satış fiyatını arttırmamak,

ii. alıcıya taşıt fiyatını sabitleme hakkını bildirmek ve

iii. alıcının vergileri ödediği tarihten itibaren on beş gün içinde taşıtı alıcıya teslim etmekle

yükümlü kılınmıştır. Ayrıca Yönetmelik m.12/2 hükmü kapsamında motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edilen iş yerinde sigorta, finansman, aksesuar, yedek parça satışı, servis ve satış sonrası hizmetler gibi faaliyetler dışında ticari faaliyette bulunulamayacağı hükmü düzenlenmiştir.

Yönetmelik’in yetkili satıcıların sipariş usulü satışlarına ilişkin hususları ihtiva eden 13. maddesinde ise; alıcının tescilsiz motorlu kara taşıtının satış bedelinin bir kısmını önceden ödemeyi, satıcının da bedelin kısmen veya tamamen ödenmesinden sonra taşıtı alıcıya devir ve teslim etmeyi üstlendiği sipariş usulü satışlarda;

i. Yazılı olarak veya elektronik ortamda sipariş formu düzenleneceği ve aynı gün alıcıya teslim edileceği belirtilmiştir.

ii. Ayrıca, bu form düzenlenmeden alıcıdan herhangi bir ödeme veya alıcıyı borç altına sokan belge alınamayacağı kararlaştırılmıştır.

iii. Ek olarak; sipariş edilen taşıtın, kırk beş günden fazla olmayacak şekilde formda belirtilen süre içinde alıcıya teslimi zorunlu kılınmış ve bu sürenin, formun düzenlendiği veya kısmi ödemenin yapıldığı tarihlerden hangisi önce ise o tarih esas alınarak hesaplanacağı ifade edilmiştir. Diğer bir ifade ile kırk beş günü aşan termin süresinin mevcudiyeti halinde sipariş usulü satışın gerçekleştirilmesi yasaklanmıştır.

iv. Taşıt yedi gün içinde alıcıya teslim edilebilir duruma gelinceye kadar alıcıdan en fazla nihai satış fiyatının yüzde onu oranında kısmi ödeme veya alıcıyı borç altına sokan belge alınabileceği düzenlenmiştir.

İlgili maddenin devamında; alıcının, sipariş formunun düzenlendiği tarihten itibaren on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin siparişi iptal edebileceği kararlaştırılarak alıcıya herhangi bir gerekçe göstermeksizin cayma hakkı tanınmıştır. Mevcut donanım listesinde yer almayan özelliklerle kişiselleştirilmiş siparişler ile özel tertibatlı taşıtların sipariş edilmesi halinde ise cayma hakkının bulunmadığı düzenlenmiştir. Siparişin iptal edildiğine dair bildirimin bu süre içinde satıcıya yöneltilmiş olması yeterli bulunmuştur. Yetkili satıcı, sipariş iptali hakkının bulunduğu konusunda alıcıyı yazılı olarak bilgilendirmekle yükümlü kılınmış, bilgilendirmenin yapıldığına dair ispat yükü ise yetkili satıcı üstüne bırakılmıştır. Siparişin iptal edilmesi durumunda, alıcı tarafından yapılan tüm ödemeler ile alıcıyı borç altına sokan her türlü belge iptal bildiriminin yetkili satıcıya ulaştığı tarihten itibaren on gün içinde iade edilmesi zorunlu kılınmıştır.

F. İşletmelerin Yükümlülükleri

Yönetmelik’in 15. Maddesinde Mülga Yönetmelikte yer alan düzenlemeler ekseriyetle korunarak; işletmelerin, mesleki yeterlilik belgesinin aranmayacağı haller hariç olmak üzere, mesleki yeterlilik belgesine sahip olmayan kişileri motorlu kara taşıtı alım satım sorumlusu veya danışmanı olarak istihdam etmeme, yetki belgesi numarasını ekspertiz raporunun düzenlenmesi sırasında ekspertiz işletmesine ve satış sırasında notere beyan etme, ekspertiz raporunun bir nüshasını satış sırasında notere ibraz etme, atışına yetkili olmadığı ikinci el motorlu kara taşıtına ilişkin pazarlama ve aracılık faaliyetinde bulunmama, yol ve kaldırım gibi kamunun ortak kullanımına ayrılmış alanları taşıt teşhir alanı olarak kullanmama yükümlülüklerine uyması gerektiği düzenlenmiştir. Mülga Yönetmelik’te de yer alan işbu yükümlülüklere ek olarak; 14/7/2005 tarihli ve 2005/9207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümleri saklı tutularak, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edilen iş yerinde başka bir ticari faaliyette bulunulamayacağı, iş yerinin ikamet amacıyla kullanılamayacağı düzenlenmiştir.

G. Ekspertiz Raporu

İşletme (ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden ticaret şirketi, ticari işletme, esna ve sanatkâr işletmesi ve bunların şubeleri) tarafından tescil belgesinde araç sınıfı M1, M1G, N1 ve N1G olan taşıt satışlarından önceki on gün içinde ekspertiz raporu alınacağı hükmü düzenlenmiştir. Mülga Yönetmelikte “üç gün” olarak düzenlenen rapor tarihi yeni Yönetmelikte “on gün” olarak düzenlenmiş ve Mülga Yönetmelikte araç sınıfına ilişkin sınırlama bulunmazken Yeni Yönetmelik ile araç sınıfında sınırlamaya gidilmiştir.

H. Garantiye İlişkin Düzenlemeler

Yönetmelik ile, Mülga Yönetmelik’ten farklı olarak ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretinde garantiye ilişkin çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre, model yılına göre sekiz yaşın veya yüz altmış bin kilometrenin altında olan ve tescil belgesinde araç sınıfı M1, M1G, N1 ve N1G olan taşıtların motor ve şanzımanı ile elektrik ve elektronik sistemleri, satış tarihinden itibaren üç ay veya beş bin kilometre işletmenin garantisi altındadır.

Yeni yönetmelik ile araç sınıfı özelinde sınırlamalar getirilmiş, Mülga Yönetmelik’te yer alan tork konvertörü ve diferansiyel aksamları garanti kapsamından çıkartılmıştır. Üretici tarafından yenilenmiş ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında garanti, satış tarihinden itibaren bir yıl veya yirmi bin kilometre olarak belirlenmiş; işletmenin, garanti kapsamına giren hususları sigorta yaptırmak suretiyle karşılayabileceğine hükmedilmiştir. Garanti kapsamında gerçekleştirilecek onarım işlemlerinde Mülga Yönetmelik m.15/3-d hükmünde yer alan “Arızanın on iş günü içinde giderilememesi halinde, tamirde geçen on iş gününü takip eden üç gün içinde, teslim edilen ikinci el otomobil ve arazi taşıtına benzer özelliklere sahip ücretsiz ikame taşıt tahsis edileceğine dair taahhüt.” yükümlülüğüne yeni Yönetmelik’te yer verilmemiştir.

Mülga Yönetmelik m.16’da yer alan garanti kapsamına girmeyen hususlar, ikinci el motorlu kara taşıtı satışına aracılık ve taşıt teslim belgesi, taşıt tanıtım kartı gibi düzenlemeler yeni Yönetmelik ile de korunmuştur. Taşıt Tanıtım Kartı’na ilişkin Mülga Yönetmelik m.13/2-b bendinde yer alan şasi numarasının bir kısmının karartılarak gösterileceğine ilişkin hükümde değişiklik yapılarak Yönetmelik’in m.20/2-b fıkrası kapsamında Taşıt Tanıtım Kartı’nda araç şasi numarasının yalnızca son 6 hanesinin yer alacağı düzenlenmiştir. Ayrıca taşıt teslim belgesinde Mülga Yönetmelik’te yer alan düzenlemelere ek olarak “taşıt üzerindeki rehin veya haciz gibi şerh bilgileri”nin de yer alacağı hükmü getirilmiştir. (Yönetmelik m.19/3-f)

I. Elektronik Ortamdaki Faaliyetlere İlişkin Yükümlülükler

Elektronik ortamdaki faaliyetlere ilişkin yükümlülükler ise Yönetmelik’in dördüncü bölümünde detaylı biçimde düzenlenmiştir. Buna göre Yönetmelik 21. maddesine göre işletmeler ilan verirken; Yetki belgesi numarası ve yetki belgesindeki işletme adı veya unvanı ile diğer bilgilere güncel olarak yer vermeli, üçüncü kişileri yanıltıcı bilgi ve belgelere yer vermemeli ve İkinci el motorlu kara taşıtının satılması, taşıt teslim belgesi süresinin veya ilan verme yetkisinin sona ermesi halinde ilan faaliyetine gecikmeksizin son vermelidirler. Mülga Yönetmelik m.13/3 vd. hükümlerinde yer alan düzenlemeler kapsamında ilan faaliyetine “üç gün” içerisinde son verme süresine ilişkin düzenleme “gecikmeksizin” olarak değiştirilmiştir.

Yönetmelik’in 22. maddesi kapsamında; başkalarına ait motorlu kara taşıtlarının pazarlama ve satışına yönelik ilanlara elektronik ortam sağlayan platformların aşağıdaki hususlara uymakla yükümlü olduğu düzenlenmiştir:

- İşletmelerin üyeliğinin veya kaydının yapılmasından ve yenilenmesinden önce Bilgi yetki belgesi kontrolü yapmak ve yetki belgesine sahip olmayan işletmelerin üyeliğine veya kaydına izin vermemek.

- Gerçek kişinin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası ya da yabancı kimlik numarası ile telefon numarasını; tüzel kişinin unvanı ve telefon numarasını üyelikten veya ilanın yayımlanmasından önce doğrulamak. Her takvim yılında en az bir defa bu bilgilerin doğruluğunu kontrol etmek, güncellenmesini sağlamak ve bu bilgileri beş yıl süreyle saklamak. (Mülga Yönetmelik’te saklama süresine ilişkin sınırlama mevcut değilken Yeni Yönetmelik ile beş yıllık sınır getirilmiştir.)

- İlan veren gerçek kişilerin ad soyad bilgilerinin tam ad ve soyadı veya tam ad ve soyadın/soyadlarının baş harflerini ve varsa tescil edilmiş işletme adını, tüzel kişilerin ise tescil edilmiş unvanını ve varsa işletme adını içerecek şekilde gösterilmesini sağlamak.

- İlana konu taşıtın ilan veren kişiye veya ilan verenin gerçek kişi olması halinde birinci ve ikinci derece kan hSistemi üzerinden ısımlarına veya eşine ait olduğunu ya da ilanı veren kişinin ilana konu taşıt sahibi tarafından yetkilendirildiğini ilanı yayımlamadan önce Bakanlığın elektronik sistemleri üzerinden doğrulamak.

- İlanlara ilişkin talep ve şikâyetlerin internet tabanlı iletişim yöntemlerinden en az biri ve telefon aracılığıyla iletebilmesi için müşteri hizmetleriyle iletişim imkânı sunmak ve bu talep ve şikâyetlerin etkin şekilde yönetilerek sonuçlandırılmasını sağlamak.

- Piyasa yapısını bozucu veya tüketiciyi yanıltıcı ilanları önlemeye yönelik tedbirleri almak.

J. İhale Platformlarına İlişkin Yeni Yükümlülükler

Yönetmelik 23. Madde ile ihale platformlarının uymakla yükümlü olduğu Mülga Yönetmelik’te yer almayan yeni düzenlemelere yer verilmiştir. Bu kapsamda özetle ihale platformlarının ihalenin şeffaflığını, güvenliğini ve adil rekabet ortamında gerçekleştirilmesini sağlamak için gerekli önlemleri almak, ihale tarihinden en az iki saat önce ihale platformunda ilan etmek ve bu ilanlarda asgari olarak; ihale başlangıç-bitiş tarihi ile ihale yönetimi ve kuralları, satışa sunulan taşıtın detaylı görseli ve bilgileri (m.23/1-b-2), alıcının işletme olduğu durumlar haricinde, ilan tarihinden önceki on gün içinde m.16’ya göre alınan ekspertiz raporu, açılış fiyatı vb. madde metinde yer alan yükümlülüklere uyulması gerekmektedir.

K. Ön Değerlemeye İlişkin Yeni Yükümlülükler

Yönetmelik’in 24. Maddesinde ön değerleme başlığı ile getirilen yeni düzenleme ile; elektronik ortamda ikinci el motorlu kara taşıtı ön değerlemesi yapan kişilerin asgari olarak satıcının beyan ettiği taşıtın özellikleri dikkate alınarak ön değerleme yapılacağı belirtilmiştir. Ön değerleme sonucu fiyat teklifi verilen ve fiziksel incelemesi tamamlanan taşıtlara aynı gün nihai teklif verilir. Nihai teklif verilemeyecek durumlara ilişkin ön değerleme öncesinde bilgilendirme yapma yükümlülüğü getirilmiştir. Model yılına göre sekiz yaşın ve yüz altmış bin kilometrenin altındaki taşıtlar için ön değerleme sonucunda verilen fiyat teklifi ile nihai teklif arasındaki fark %5’ten fazla olamaz. Fiziksel inceleme sonucunda tespit edilen satıcı beyanına ilave arıza ve kusurların giderilmesine ilişkin bedelin bu farka eklenebileceği düzenlenmiştir. %5’lik oran, Bakanlık tarafından iki katına veya sıfıra kadar artırılabilecek veya indirilebilecektir. Ön değerleme sonucunda alt ve üst sınırlar belirtilerek fiyat teklifi verilmesi halinde %5’lik fark üst sınır üzerinden hesaplanır. Ön değerleme sonucunda verilen fiyat teklifinin asgari 24 saat geçerli olacağı hüküm altına alınmıştır.

L. Ödeme Sistemi

Motorlu kara taşıtı ticaretindeki ödeme sistemini düzenleyen Yönetmelik’ in 26. maddesine göre; işletmelerin ve diğer gerçek veya tüzel kişilerin ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında ödemenin bir kısmının veya tamamının nakit, havale, elektronik fon transferi veya Bakanlıkça belirlenen diğer ödeme yöntemleriyle yapılması halinde taşıt satış bedeli, Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluş tarafından taşıt mülkiyeti ile satış bedelinin eş zamanlı el değiştirmesini sağlayacak şekilde oluşturulan elektronik sistem üzerinden ödenecektir. Ayrıca, taşıt satış bedelinin bir kısmının veya tamamının 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nda tanımlanan kredi kuruluşları veya 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nda tanımlanan finansman ve tasarruf finansman şirketleri tarafından kredilendirilmesi halinde, kredi tutarı haricindeki ödemeler için elektronik sistem kullanılacağı düzenlenmiştir. Mülga Yönetmelik’te yer alan elektronik sistemin kullanılmasına ilişkin masrafların satıcıya aktarılan satış bedelinden mahsup edileceği (Mülga Yönetmelik m. 17/2) ve elektronik sistem özelinde verilecek hizmete ilişkin alınacak ücretlerin üst sınırının Türkiye Noterler Birliğinin görüşü alınarak Bakanlığın belirleyeceğine (Mülga Yönetmelik m. 17/3) ilişkin hükümler korunmuştur.

M. Müşterek İlke ve Kurallar

Yönetmelik m.28 ile getirilen yeni düzenleme kapsamında; Yönetmelik kapsamında yer alan kişilere (distribütör, yetkili satıcı, ilan platformları vb.) ek yükümlülükler getirilmiştir. Bu kapsamda aldatıcı veya dürüstlük kuralına aykırı davranışlar ile haksız ve hukuka aykırı ticari uygulamalarda bulunmamak, hizmet verdiği kişilerin alım satım tercihlerini etkileyecek niteklikteki bilgileri gizlememek ve bu kişilerin yasa dışı veya etik olmayan uygulamalara teşvik etmemek, motorlu kara taşıtı ticaretinin geliştirilmesi, piyasa aksaklıklarının giderilmesi veya ortaya çıkmasının önlenmesi ve tüketicini korunması gibi amaçlarla Bakanlıkça alınan tedbirlere ve verilen talimatlara uymak, Bakanlıkça talep edilen bilgi ve belgeleri talebe uygun şekilde Bakanlığa sunma yükümlülükleri getirilmiştir.

N. Toplu İşyeri ve Taşıt Pazarı

Mülga Yönetmelik’te yer alan düzenlemeler ekseriyetle korunmuş olmakla birlikte Toplu İş Yeri şartlarından otopark alanına ilişkin Mülga Yönetmelik m.19/2-ç bendi “Brüt inşaat alanının en az dörtte biri oranında otoparka sahip olması” düzenlemesi yerine “Otopark Yönetmeliği’nde belirtilen otopark şartları” şeklinde değiştirilmiştir. Ayrıca Yönetmelik m.29/3 fıkrası ile getirilen yeni düzenleme ile toplu iş yeri projelerinin belirtilen fiziksel şartları haiz olup olmadığının yapı ruhsatı verilmeden önce yetkili idare tarafından kontrol edileceği ve bu şartları taşımayan iş yerlerine ruhsat verilmeyeceği hüküm altına alınmıştır.

O. Denetim ve Ceza Hükümleri

Mülga Yönetmelik’te yer alan düzenlemeler ekseriyetle korunmuş Yönetmelik’in 22. Maddesinde yer alan “İlan Platformlarının Yükümlülükleri” başlıklı hükümlere aykırı hareket edenler hakkında 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun m.12/1-d bendinde, diğer hükümlere aykırı hareket edenler hakkında ise 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun m.18 hükümlerinde öngörülen idari para cezalarının Bakanlık tarafından uygulanacağı düzenlenmiştir.

Son olarak belirtmek isteriz ki; Yönetmelik’in yetkili satıcıların yükümlülüklerini düzenleyen 12. maddesi, bu satıcıların sipariş usulü satışlarını düzenleyen 13. maddesi ve distribütörler haricinde taşıt ithal edenlere ilişkin hüküm ihtiva eden 14. maddesi ile, ihale platformları ve ön değerleme işlemi hakkında düzenlemeler içeren 23. ve 24. maddelerinin, 01.01.2025 tarihinde; ödeme sistemine ilişkin 26. maddenin ise işletmeler için yayım tarihinde (27.08.2024) diğer gerçek veya tüzel kişiler bakımından yayımı tarihinden bir ay sonra (27.09.2024) yürürlüğe gireceği kararlaştırılmıştır. Yönetmelik’in kalan diğer hükümler ise yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir. Konuyu detaylıca açıkladığımız işbu yazımızın ilgililere faydalı olmasını temenni ederiz.