Avrupa Komisyonu, 2023 yılı Fikri Mülkiyet Haklarının Üçüncü Ülkelerde Korunması ve Uygulanması Raporu’nu yayımladı

Avrupa Birliği Komisyonu (“Avrupa Komisyonu“), 2023 yılı Fikri Mülkiyet Haklarının Üçüncü Ülkelerde Korunması ve Uygulanması Raporu yayımlamıştır (“Rapor”). Rapor, fikri mülkiyet haklarının korunmasına ilişkin sorunların kapsamına ve sürekliliğine göre ülkeleri kategorize etmektedir. 2020 yılı raporunda olduğu gibi, Çin öncelikli ülkeler listesinin birinci kategorisini oluştururken, Türkiye de fikri mülkiyet haklarının korunması ve uygulanması konusunda ciddi sistemik sorunlar bulunan ülkeler olarak değerlendirilen ikincil öncelikli ülkeler kategorisinde yer almaya devam etmektedir.

Türkiye’nin yüksek miktarda sahte spor ayakkabı, çanta, makine ve alet, tekstil, etiket, çıkartma, araç aksesuar ve yedek parçaları ihraç ettiği belirtilmektedir. Rapor’da ayrıca Türkiye, Çin’den gelen sahte ürünler açısından transit merkezi ve AB açısından ise sahte giyim, parfüm ve kozmetik, gıda maddeleri için ana kaynak ülke olarak adlandırılmıştır.

Rapor’da ayrıca OECD-EUIPO Raporlarına da atıfta bulunulmaktadır. Küresel Sahte Ürün Ticareti Haziran 2021 Raporuna göre Türkiye, 2017 ve 2019 yılları arasında gümrüklerde ele geçirilen sahte ve korsan mallar açısından en büyük menşe ekonomileri arasında üçüncü sırada yer almaktadır. Tehlikeli Sahtecilik Mart 2022 Raporuna göre Türkiye, tehlikeli sahteciliğin ana kaynak ekonomilerinden biri ve tehlikeli taklit malların ana kaynak ekonomilerinden biridir.

Rapor’da Türkiye ile ilgili dikkat çekici diğer hususlar aşağıdaki gibidir:

Gelişmeler

• Tanınmış markaların korunması ve buna dayalı işlemler son yıllarda daha hızlı ve etkin hale gelmiştir.
• Coğrafi işaretlerin koruma düzeyi artmıştır.
• Türk Patent ve Marka Kurumu, özellikle çevrimiçi başvurular ve markalara yönelik çağrı merkezleri konusunda kendini geliştirmeye devam etmiştir.
• Gümrük gözetim başvuruları ve gümrük el koyma sayıları artmıştır.
• El koyma işlemlerinin sayısını artırmak amacıyla, gümrük memurları ve hâkimler için eğitimler düzenlenmiştir.

Sorunlar ve Geliştirilebilecek Alanlar

• Fikri Mülkiyet Kanunu, gümrüklerde geçici olarak durdurulan transit malların ihlal durumunu düzenlememektedir ve bu nedenle bu tür mallara ilişkin uygulamalar istikrarlı değildir.
• İcra makamlarının yetkisi olmasına rağmen, korsan materyal ve taklit mallara yönelik resen işlemler nadiren yapılmaktadır.
• Ceza mahkemeleri, taklit mallara ilişkin arama ve el koyma taleplerini çoğu durumda herhangi bir gerekçe göstermeksizin reddetmektedir.
• Cumhuriyet savcıları ve hâkimler, arama ve el koyma talepleri için makul olmayan kanıtlar talep etmektedir.
• İcra makamları, fikri mülkiyet hakları ihlallerine karşı etkili önlemler almak için sınırlı kaynaklara sahiptir.Fikri haklar mahkemelerinin sayısı yıllar içinde azalmıştır ve bu durum mahkeme kararlarının kalitesini ve yeknesaklığını olumsuz şekilde etkilemiştir.
• Marka iptali, itiraz ve hükümsüzlük süreçleri maliyetli ve uzun sürmektedir.
• Sınai Mülkiyet Kanunu ulusal tükenme ilkesi yerine uluslararası tükenme ilkesini benimsediğinden, AB hak sahipleri piyasada ürünlerinin kontrolünü sağlayamamaktadır.
• Uzun yıllardır taslak çalışması devam eden Telif Hakları Kanunu’nun çeşitli hükümlerinin münhasır dağıtım haklarını sınırlayacağına dair endişeler bulunmaktadır.
• Çevrimiçi telif hakkı ihlallerine karşı etkisiz uygulamalar. Elektronik Ticaret Yönetmeliği’nde yapılan değişiklik, yasadışı içeriğin aracı hizmet sağlayıcılar tarafından kaldırılmasına ilişkin bazı değişiklikler getirse de yasanın hala eksiklikleri olduğu ileri sürülmektedir.
• Özellikle ilaç ve kimyasal tarım maddelerinin pazarlanması için gerekli onaylar alınmak üzere gerçekleştirilen gizli test ve benzeri bilgilerin korunmasına yönelik etkili bir sistem bulunmamaktadır.

AB’nin Öngörülen Önlemleri

Yukarıda bahsedilen sorunlarla ilgili olarak AB Komisyonu, 29-30 Haziran 2022 tarihlerinde İzmir’de Fikri ve Sınai Mülkiyet Suçları ile Koruma Tedbirleri Hakkında Teknik Destek ve Bilgi Alışverişi Çalıştayı düzenlenmiş ve Fikri Mülkiyet çalışma grubu toplantılarına yıllık olarak devam edeceğini belirtmiştir.

Avrupa Komisyonu’nun ilgili Raporu’na linkten ulaşabilirsiniz.

Tagged with: Moroğlu Arseven, Ezgi Baklacı Gülkokar, LL.M., Sena Yaşaroğlu, Intellectual Property, Fikri Mülkiyet